آیت الله هاشمی رفسنجانی در دوران حیات همواره به تعلیم و تربیت تاکید داشتند و معتقد بودند که آموزش و پرورش تأثیرگذارترین نهاد جامعه است، چرا که مسئولان، مدیران و معلمان آن هر روز مستقیما با ۱۲ میلیون نونهال، نوجوان و جوان کشور در ارتباط هستند و باید آنها را به شخصیت‌های بزرگ و آینده‌ساز تبدیل کنند.

وی معتقد بودند حقوق معلمان باید افزایش یابد چرا که با این حقوق‌ها نمی‌توان از معلم انتظار داشت که با لب خندان وارد کلاس شود.

دانش‌آموزان سرمایه انقلاب اسلامی هستند

آیت الله هاشمی تربیت نیروهای انسانی، متعهد و کارآمد را تضمین کننده آینده جمهوری اسلامی می‌دانستند که این دیدگاه را می‌توان در خاطرات سال ۱۳۶۵ و دیدار وی با معاونان پرورشی ادرارت کل وزارت آموزش و پرورش مشاهده کرد. وی در این دیدار خطاب به معاونان پرورشی عنوان کرده بود که نیروهای جوان که در این مقطع در اختیار شما قرار می‌گیرد، کل سرمایه انقلاب اسلامی را تشکیل می‌دهند و آینده جامعه و انقلاب تا حدود زیادی به این عامل بستگی دارد که ما چگونه از ساختن این نسل نو برآئیم. اگر این دسته از نیروهای انسانی که مصدر امور قرار می‌گیرند واقعا شایسته باشند جامعه هیچ مشکلی نخواهد داشت. نیروهایی که ما امروز تربیت می‌کنیم، بیست سال دیگر مسئولیت‌های کل کشور مانند مجلس، دولت، مدیریت‌ها و سایر بخش‌ها را بر عهده خواهند داشت. لذا هر چه ما امروز بسازیم آینده کشورهمان خواهد بود. البته سایر عوامل مانند خانواده، صدا و سیما، مطبوعات، سینماها و مجامع فرهنگی هم موثر هستند. ولی کار آموزش و پرورش مهم‌تر از همه است و همه را تحت الشعاع قرار می‌دهد.

معلمان روحیه قانع و پرتلاش دارند

وی همواره بر بهبود وضعیت معیشتی معلمان تاکید داشتند که این مساله را در گوشه‌ای از خاطرات به ثبت رسیده ایشان در سال ۱۳۶۷ نیز می‌توان مشاهده کرد. آیت الله در این خاطره با توجه به دیدارش با محمد علی نجفی، وزیر و آموزش و پرورش وقت یادآور شده است که روحیه معلمی و محیط تعلیم و تربیت، محیطی سالم، قانع و پرتلاش است.

همچنین آیت الله هاشمی رفسنجانی در سخنرانی که در سی و یکمین اجلاس رؤسای آموزش و پرورش سراسر کشور داشتند عنوان کرده بودند که احترام به معلم باید همراه با این موضوع باشد این قشر به لحاظ معیشتی تفکر راحتی داشته باشند و بیش‌تر از تامین معاش به تعمیق خدمت در آموزش و پرورش فکر کنند.

وی معتقد بودند که باید از لحاظ تأمین معاش برای معلمان و مدیران علمی کشور شرایطی به وجود آوریم که معیشت معلمان تامین شود. هم اکنون سطح معیشت معلمان کم‌تر از متوسط جامعه است و در وضعیت خوب از حد متوسط جامعه بالاتر است. برای اینکه معلم بتواند به خوبی تدریس کند و دانش آموز بهره کافی را از معلم ببرد باید فضای آموزشی استاندارد باشد که تمام این موارد به بودجه احتیاج دارد که همیشه دچار کسری بودجه بودیم.

آیت الله هاشمی رفسنجانی بر پررنگ شدن نقش اولیا و مربیان تاکید داشتند و بر این باور بودند که آموزش و پرورش صرفه منحصر به مدرسه و معلم نیست و اگر مردم در این موضوع شریک شوند مشکلات حل می‌شود.

وی هزینه در بخش آموزش را سرمایه‌گذاری می دانست و تاکید داشتند که نظام باید به آموزش و پرورش بیش از این اهتمام بورزد که این امر را در مرداد ماه سال گذشته در دومین اجلاس مدیران و رؤسای آموزش و پرورش مطرح کردند.

خاطره از معلم کلاس اول

مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی سال گذشته در حاشیه سی و دومین اجلاس روسا و مدیران آموزش و پرورش نیز از معلم کلاس اول دبستان خود یادی کرد و گفت: او را به یاد دارم. پیرمردی خیلی جدی بود که جلوی در کلاس می‌نشست و ما درس‌مان را می‌خواندیم اما ما او را خیلی دوست داشتیم. این پیرمرد، دختری داشت که خط بسیار خوبی نیز داشت و در واقع مشق‌ها را به ما می‌آموخت.