ریاض - ایرنا - پنج اسفند ۱۳۷۶ برابر با ۲۴ فوریه ۱۹۹۸ آیت‌الله «اکبرهاشمی رفسنجانی»، در سفر به عربستان از مجلس شورای این کشور در ریاض بازدید کردند و در جریان سیر مباحث قانون گذاری و تدوین امور کشوری در مجلس قرار گرفتند.

در حین بازدید مسئولان در خصوص چرایی و چگونگی تشکیل مجلس شورای عربستان که خودشان ـن را «مجلس الاسره المملکه السعودیه» می‌خوانند، توضیح می‌دادند.

در انتخاب اعضای این مجلس، مردم هیچ نقشی ندارند و شاه می‌گوید از بین اهل علم و تجربه انتخاب می‌کند. یکی از مصادیق بارز نقش قبایل را می‌توان شورای خاندان حاکم دانست که مجموعه‌ای از این سلسه مراتب و روابط خاندان و درون خاندانی در آن جریان دارد.

طبق عرف حکومتی و سنت خانوادگی، افراد مجلس مذکور را بزرگان آل‌سعود، علمای وهابی، ثروتمندان و متنفذان سعودی مورد تأیید و حمایت اعضای دیگر آل سعود تشکیل می‌دهند. حقوق اعضا و وظایف آنان در همه زمینه‌ها به دستور پادشاه مشخص می‌گردد و حتی تعیین و برکناری رئیس مجلس، معاون و دبیر کل مجلس نیز به دستور پادشاه صورت می‌گیرد.

اندیشه تأسیس این مجلس به پیش از سال ۱۹۲۴ باز می‌گردد. از فعالیت‌های این مجلس تدوین منشور حکومتی در سال ۱۹۲۶ بود که در آن نوع حکومت، قدرت پادشاه و وظایف هیات وزیران مشخص شد. طبق ماده ۱۰ آیین نامه مجلس شورا، اعضای اصلی این شورا اعم از رئیس مجلس شورا، نائب رئیس، دبیر کل را پادشاه انتخاب می‌کند. انتصابی‌بودن همه اعضای مجلس کارایی و حوزه تاثیرگذاری آن را محدود کرده و بر اساس قانون این نهاد مرجع قانون‌گذار در کشور شناخته‌نشده و بر مشورتی بودن آن تصریح شده‌است. در نتیجه تعریف و کارکرد آن در عربستان از جایگاه پذیرفته‌شده در نظام‌های دموکراتیک فاصله دارد. این مجلس هرچند مجاز به ارائه مشورت و پیشنهاد قانون است اما در اجرا و عملی شدن آرا و منویات آن هیچ تضمینی وجود ندارد.

دولت برای ارتقای مقبولیت خود از نظام مشورتی بهره‌برداری می‌کند و عملاً اجازه دخالت و سهیم‌شدن در قدرت سیاسی را به مجلس نمی‌دهد. این مجلس در مسائل کلی حکومت، همچون ترسیم خطوط کلی سیاست داخلی، خارجی و همچنین نظارت بر انتخاب و عملکرد هیات وزیران نقش دارد. اگرچه نمی‌توان از نظر سلسله‌مراتب این مجلس را با جایگاه پادشاه قیاس‌کرد اما می‌توان گفت قدرت شورا با قدرت پادشاه روابط معکوس دارد؛ یعنی هرچه قدرت پادشاه بیشتر باشد این شورا بیشتر جنبه مشورتی و تشریفاتی پیدا می‌کند و هرگاه پادشاه ضعیف‌باشد این مجلس مشورتی نقش قوی‌تری ایفا می‌کند، همچنان که در سال ۱۹۶۵ با رأی این مجلس ملک سعود به دلیل بی‌لیاقتی عزل شد و ملک فیصل به پادشاهی رسید.

به هر حال رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام ایـران، پس از بازدید در صحن اصلی مجلس با نمایندگان دیدار کرد. در آغاز این دیدار، «شیخ محمد بن جبیر» رئیس مجلس شورای عربستان ضمن خوش آمدگویی به آقای هاشمی رفسنجانی و هیئت همراه، گفت: بسیار خوشحالم که امروز با سفر برادرمان هاشمی رفسنجانی، روابط دو کشور می‌رود تا گـذشته متحـول خـود را تجدید کند. میان ما و ایران ارزش‌ها و مبانی دوستی فراوانی وجود دارد که هیچ گاه نمی‌توان از آن چشم پوشی کرد.

شیخ بن جبیر در سخنانش تأکید کرد: ما باید با وحدت کلمه بتوانیم در برابر دشمنان، دژ مستحکمی باشیم و بـر این اساس اخوت و بـرادری را در میان کشورهای اسلامی و امت اسلام بیش از پیش رسوخ دهیم.

در ادامه این مراسم آیت الله هاشمی رفسنجانی در جایگاه قرار گرفتند و پس از ابراز خوشحالی از ایجاد رابطه‌ای صمیمی بین دو کشور بزرگ اسلامی که خوبی روابط همه دولت‌های اسلامی را به دنبال دارد، به نفت به عنوان سرمایه جهان اشاره کرد که غرب با لطایف الحیل این سرمایه را از دست ملت‌های مسلمان می‌رباید.

 ایشان در این باره گفت: میزان مالیاتـی که امروز، دولت‌های غربی بابت نفت از ملت‌های خود اخذ می‌کنند، پنج برابر بهای نفتی است که از ما خریداری می‌کنند.

وی، روز دوشنبه در مجلس شورای عربستان سعودی همچنین اظهار داشت: بهای نفت امروز از آب هم ارزان‌تر است. اگر با همدیگر همکاری می‌کردیم شرایط غیرازاین بود.
هاشمی رفسنجانی گفت: هر دو کشور ایران و عربستان، امروز، دارای منبع اصلی‌ترین نیازهای دنیا است. منابع عظیم انرژی که خداوند متعال در خـاک ایران و عربستان قرار داده، موردنیاز همه دنیا است. ایـن مجمـوعه نعمات معنوی و مادی که در این دو کشور وجود دارد، موقعیت ایران و عربستان را ممتاز می‌کند و همکاری دو کشور و استفاده درست از این امکانات را ضـروری می‌سازد.

آیت‌الله هاشمی رفسنجانی گفت: روشن است که دشمنان اسلام، مایل نیستند ما با یکدیگر همکاری داشته باشیم. آنان از تمام امکانات استفاده می‌کنند، تـا ما را در مقابل هم قرار دهند. یا لااقل نگذارند که باهم همکاری کنیم.

وی گفت: خوشبختانه امروز برای مردم و مسئولان هر دو کشور مشخص شده است که مصلحت در همکاری با یکدیگر است و منافع ما را همکاری حفظ می‌کند و باعث نزدیک شدن بسیاری از کشورها به یکدیگر می‌شود.

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام ایران تأکید کرد: اگر این صمیمیت و همکاری را داشته باشیم، کشور کوچکی به نام اسراییل نمی‌تواند، در منطقه این‌همه امکانات نظامی را از طریق دشمنان اسلام به دست آورد و در مقابل ما قرار دهد.

وی افزود: اگر ما متفق باشیم، دیگر حوادثی که در جنگ تحمیلی عـراق علیه ایران و همچنین در تجاوز عراق به کویت به وجود آمد و آمریکایی‌ها از آن مسئله درست کردند، اتفاق نمی‌افتد.

آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، در سخنان خود اظهار داشت: ما مذاکرات خود را با کشور عربستان در زمینه‌های سیاسی اقتصادی، فرهنگی آموزشی، حمل‌ونقل هوایی و دریایی و بازرگانی و به‌صورت وسیع در کشاورزی، آب، آبیـاری تحت‌فشار، انرژی و نیز در مورد حج همکاری‌های توریستی و ترانزیتی و دیگر زمینه‌ها شروع کرده‌ایم. ما باید از این همکاری‌ها پشتیبانی کنیم که این حرکت به نتیجه برسد.

وی، ابراز امیدواری کرد هیئت مجلس شورای عربستان در سفرش به ایـران بتواند با ایران آشنا شود و افزود: ایران، امروز در اکثر زمینه‌های نفت و گاز، سدسازی، مخابرات، کشاورزی پیشرفته، آبیاری تحت‌فشار، امـور دارویی و داروسازی، امور پیچیده پزشکی قدم‌های بزرگی بر داشته است.

وی گفت: در عربستان هم دیدم که پیشرفت‌های زیادی شده است و همکاری ما می‌تواند بسیاری از خواسته‌های ما را تأمین کند.

آیت‌الله هاشمی رفسنجانی پیرامون گسترش روابط ایران و عربستان گفت: من از سال‌ها پیش پیگیری می‌کنم که روابطمان را با کشـور عربستان حسنه کنیم. چند سال پیش با خادم‌الحرمین صحبت کردم و گفتم یا شمـا به ایــران بیایید، یا من به عربستان می‌آیم، پیشنهاد ما دیر به نتیجه رسید.

باید به آقای «امیر عبدالله»، تبریک بگوییم که با آمدن به ایران گام اول را برداشت و این حرکت سازنده را شروع کرد.

وی افزود: من در جمع اعضای مجلس شورای عربستان تأکید می‌کنم مسئولان دو کشور باید پیگیری کنند تا روابط ما عمیق‌تر و آسیب‌ناپذیر بشود.

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام ایران در پایان سخنان خود پیشنهاد کرد که ایران و عربستان در یک اقدام مشترک، آمریکا را خلع سلاح تبلیغاتی کنند.

آیت‌الله هاشمی رفسنجانی گفت: آمریکایی‌ها با شعار انهدام جنگ‌افزارهای کشتارجمعی که یک شعار انسان دوستانه است، در منطقه حضور گسترده‌ای پیدا کرده‌اند. این شعار از آن ما مسلمان‌هاست. آن‌ها که در ژاپن بمب اتـمی منفجر کردند و جنگ‌افزارهای شیمیایی به عراق دادند، نمی‌توانند، ایـن شعار را بدهند. پیامبر ما حضرت محمد (ص) هنگامی‌که ارتشی را بـرای جنگ اعزام می‌کرد، می‌گفت به اطفال، زنان و پیران تعدی نشود. با کسی که با شما نمی‌جنگد، نجنگید. درختان را قطع نکنید. به مراکز عبادی تعدی ننمایید. با این شعار، ما مسلمانان نباید بگذاریم آمریکایی‌ها در کشورهای ما نفـوذ پیدا کنند. عربستان، ایران و کشورهای مسلمان منطقه می‌توانند، بــرای نابودی جنگ‌افزارهای کشتارجمعی در منطقه همکاری داشته باشند.

در پایان بازدید آیت‌الله هاشمی رفسنجانی ازمجلس شورای عربستان، هدیه‌ای به ایشان اهداء شد و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام جمهوری اســلامی ایران دفتر یادبود مجلس شورای عربستان را امضا کرد.