بازتاب خطبه های هاشمی رفسنجانی

دنیای اقتصاد – همزمان با واکنش آیت الله یزدی، رییس جامعه مدرسین حوزه که استدلال هاشمی رفسنجانی را اشتباه دانسته و منشاء مشروعیت در اسلام را نه مردم، که از طرف خداوند ذکر کرده است، آیت الله غروی عضو ارشد جامعه مدرسین، سخنان هاشمی را حکیمانه و براساس آرمان های انقلاب و امام (ره) توصیف کرده است. روزنامه جمهوری اسلامی نیز به تحلیل محتوایی خطبه های هاشمی پرداخته است.

صف آرایی موافقان و مخالفان خطبه های هاشمی

دنیای اقتصاد: خطبه های روز جمعه هاشمی رفسنجانی واکنش گسترده مخالفان و موافقان وی را به دنبال داشته و برخی روحانیون مانند محمد یزدی به انتقاد از هاشمی پرداخته اند و برخی دیگر چون غروی به حمایت از هاشمی برخاسته اند. هاشمی در خطبه هایش برای برون رفت از شرایط فعلی برخی پیشنهادات را ارائه داده بود.

یزدی: مشروعیت حکومت اسلامی ریشه الهی دارد نه مردمی

رییس شورای عالی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم گفت: سکوت طولانی مدت هاشمی رفسنجانی در مورد انتخابات، نوعی حمایت و پشتیبانی از اغتشاشگران بود.

به گزارش خبرگزاری فارس، آیت ا... یزدی عضو فقهای شورای نگهبان پیش از ظهر دیروز در جمع خبرنگاران با اشاره به سخنان آقای هاشمی رفسنجانی در خطبه های روز گذشته نماز جمعه تهران بیان داشت: ایشان در خطبه دوم موضوع بذر تردید افشاندن را مطرح کردند که باید از ایشان پرسید چه کسی برای اولین بار این بذر را در جامعه گسترش داد.

وی افزود: قبل از انتخابات چه کسی نامه نوشت و گفت «آتش فتنه را دور سازید» هنوز که انتخابات آغاز نشده بود، آیا این نامه بذر تردید نبود.

رییس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به مطرح شدن تشکیل کمیته صیانت از آرای مردم عنوان داشت: این امر نیز یک موضوع غیرقانونی بود که این موضوع نیز سبب ایجاد بذر تردید در جامعه شد. یزدی خاطرنشان کرد: آقای هاشمی رفسنجانی رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام است و این سخنان در خور مصلحت نظام نبود.

وی با اشاره به سخنرانی آیت ا... هاشمی رفسنجانی در خطبه های نماز جمعه تهران اظهار داشت: هاشمی رفسنجانی در خطبه های اول و دوم نماز جمعه مساله زیربنایی اعتقادی که بارها بر روی آن بحث شده را با زیربنای دیگری مطرح کرده و من این مسائل را توضیح می دهم و می گویم که او اشتباه کرده و می کند.

وی گفت: در این خطبه ها، به آنچه که مورد اتفاق همه فقهای اسلامی و شیعه اثنی عشری است مورد توجه واقع نشده و آن مساله این است که حق حاکمیت در نظام جمهوری اسلامی ایران ناشی از مبدا اعلی و خداوند است و نقش مردم و خداوند نقش امکان عمل و امکان استیفا را دارد و مشروعیت و مقبولیت با هم تفاوت دارد.

یزدی ادامه داد: مشروعیت حاکمیت در اسلام از طرف خدا و مقبولیت از سوی مردم است و صرف همراهی مردم مشروعیت نظام را ایجاد نمی کند.

عضو مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه هاشمی رفسنجانی نسبت به اصل مشروعیت نظام بی توجهی کرده است، خاطرنشان کرد: ایشان در خطبه اول که در مورد مبعث پیامبر صحبت کردند و همچنین در خطبه دوم به گونه ای بحث کردند که حکومت فقط مردمی است. این بحث را تاریخ نشان داده و برای فقها نیز ثابت شده که مساله نصب الهی وجود دارد و فقیه در زمان غیبت کبری ولی امر از سوی امام زمان(عج) است. هاشمی رفسنجانی در بیان این مساله دچار اشتباه شده است. یزدی با اشاره به سخنرانی آیت ا... هاشمی رفسنجانی در خطبه دوم نماز جمعه تهران پیرامون مساله انتخابات ریاست جمهوری اظهار داشت: هاشمی رفسنجانی در ابتدای این خطبه از حضور حداکثری مردم در انتخابات تقدیر کردند و این واقعیتی است که همه مردم این مساله را می دانند، من نیز از آحاد جامعه که در این انتخابات شرکت کرده بودند، قدردانی می کنم؛ اما ایشان اشاره کردند که در این انتخابات بذر تردید افشانده شد، من از ایشان سئوال می کنم که نخستین کسی که بذر تردید در جامعه پاشید، چه کسی بود؟ وی ادامه داد: قبل از انتخابات چه کسی به مقام معظم رهبری نامه نوشت و در آن نامه اشاره کرده بود که در خیابان ها آتش فتنه برپا شد و چنین و چنان خواهد شد؟ آیا این بذر تردید نبود که در زمینه انتخابات افشانده شد؟ آیا خود هاشمی رفسنجانی با نامه بدون سلام خود بذر تردید را نیفشانده است.

یزدی با اشاره به غیرقانونی بودن کمیته صیانت از آرا گفت: قانون نظارت بر انتخابات را به شورای نگهبان و اجرای آن را به وزارت کشور محول کرده است، من نمی خواهم اسم فردی را که به دست ایشان منصوب شده است، بگویم. عضو مجلس خبرگان رهبری ادامه داد: همان شورای نگهبان و وزارت کشوری که ناظر و مجری انتخابات ریاست جمهوری دوره های گذشته بوده است، این انتخابات را نظارت و برگزار کرده است، چطور در آن زمان این بحث ها نبود، اما اکنون عده ای مساله خیانت و تقلب را مطرح می کنند، آقای هاشمی، مساله خیانت و تقلب در انتخابات را چه کسی و در کجا مطرح کرده است.

وی افزود: هنوز که انتخابات به پایان نرسیده بود، برخی ها سخن از خیانت در انتخابات می زدند، این چه معنایی دارد؟

وی اضافه کرد: باید با آنهایی که بذر تردید را در جامعه افشانده و کسانی که این بذر را آبیاری کردند، که این بذر سر از زمین درآورده و به خیابان ها ریخته و به جان و مال مردم تجاوز کرده و دو هفته امنیت کشور را زیرسوال برده، برخورد قانونی شود.

یزدی ادامه داد: هاشمی رفسنجانی در نماز جمعه پیشنهاد می کند که بازداشت شدگان حوادث انتخابات آزاد شوند، ایشان رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام هستند و باید به مسائل در حیطه کارشان بپردازند، کار آزاد یا بازداشت کردن دستگیرشدگان بر عهده دستگاه قضایی است.

عضو فقهای شورای نگهبان خطاب به هاشمی رفسنجانی افزود: اگر شما طرفدار حفظ قانون هستید، چرا می گویید این افراد را آزاد کنید، شما می توانید بگویید که به پرونده دستگیرشدگان اغتشاشات اخیر رسیدگی شود؛ اما نباید از طرف دستگاه های قضایی حکم صادر کنید.

وی ادامه داد: طبیعی است که در یک فتنه عده ای دستگیر می شوند و آنهایی که مشکل ندارند آزاد می شوند و کسانی که پول می گیرند و در متن تخریب قرار می گیرند، مجازات می شوند.

یزدی اضافه کرد: اگر از من بپرسند که دستگیرشدگان را چه کار کنند، من می گویم که باید آنها را مجازات کنند، برای اینکه مملکت قانون دارد. عضو مجلس خبرگان رهبری گفت: من به عنوان یک فرد از آقای هاشمی رفسنجانی می پرسم که شما چه کاره هستید که می گویید دستگیرشدگان انتخابات باید آزاد شوند، اگر خیرخواه مردم و نظام هستید، باید توجه کنید که در بررسی پرونده این افراد باید دقت بیشتری شود.

وی ادامه داد: بعد از مسائل انتخابات و فتنه ها این دوره و سخنرانی مقام معظم رهبری در ۲۲ خرداد، سکوت طولانی مدت آقای هاشمی رفسنجانی یعنی چه؟ آیا این سکوت نوعی حمایت و طرفداری و پشتیبانی از مخالفان و تاییدکردن اغتشاشات اخیر نیست. یزدی تصریح کرد: من به عنوان یک دوست و همکار آقای هاشمی رفسنجانی و نایب رییس مجلس خبرگان رهبری از رییس مجلس خبرگان می پرسم که اگر خیرخواه مردم و نظام هستید، چرا در این مدت سکوت کردید؟ چرا آدم کشی و تجاوز به حقوق مردم را محکوم نکردید.

عضو فقهای مجلس خبرگان رهبری در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اظهارات آیت ا... هاشمی رفسنجانی در مورد فراهم کردن زمینه ای برای بیان دیدگاه های نامزدهای انتخاباتی بیان داشت: اینکه گفته می شود که فضا را آماده کنید تا هر کسی می تواند حرف بزند و مردم تصمیم بگیرند، یعنی میرحسین موسوی بگوید باید انتخابات باطل شود و مردم نیز عمل کنند، این حرف چه خاصیتی دارد.

وی خطاب به هاشمی رفسنجانی اضافه کرد: آقای هاشمی شما با همه سوابقی که داشته اید و دارید، مصلحت کشور این طور ایجاب می کند همه دلسوزان نظام به ایشان توصیه کرده بودند که این نماز جمعه باید وحدت آفرین باشد، شما با بیان این سخنان خود ایجاد اختلاف کرده اید.

یزدی اضافه کرد: جریانات اخیر برای مردم روشن کرد که اقداماتی قبل از انتخابات طراحی شده بود که به دنبال براندازی و واژگون کردن حکومت و ساقط کردن رهبری بودند و خوشبختانه پول های آمریکا و تدبیرهای شیاطین در این مورد برای مردم رو شد. عضو مجلس خبرگان رهبری خاطرنشان کرد: آیا این مصلحت کشور بود که عده ای جوانان فریب خورده به خیابان ها بریزند و سوت و کف بزنند و پارچه های سبز ببندند و بگویند که اسلام را می خواهند، مگر اکثریت مردم اسلام را نمی خواهند.

یزدی گفت: مقام معظم رهبری خطر اغتشاشات را برطرف کردند ولی آقای هاشمی مجددا دنبال این است که خطر را دامن بزند، من توقع ندارم که ایشان به آن اندازه ای که مقام معظم رهبری از او تمجید کردند ایشان هم همین کار را بکنند. کشور در سایه رهبری امنیت و اقتدار دارد و برای آقای هاشمی هم مثل روز روشن است که اگر رهبری نباشد کشور اداره نمی شود. وی مطالب ارائه شده از سوی هاشمی رفسنجانی در خطبه های نماز جمعه تهران را دور از انتظار توصیف کرد و افزود: اگر شورای نگهبان صحت انتخابات ریاست جمهوری را تائید کرد آقای هاشمی رفسنجانی دیگر نباید حرف های غیرقانونی مطرح کند، من از شخص هاشمی رفسنجانی می خواهم که به قانون جمهوری اسلامی پایبندی داشته باشند و احترام شورای نگهبان و مقام معظم رهبری را حفظ کنند.

سکوت طولانی هاشمی حمایت از اغتشاشگران بود

آقای هاشمی! شما چه کاره هستید که می گویید دستگیرشدگان انتخابات باید آزاد شوند؟

اگر از من بپرسند که دستگیرشدگان را چه کار کنند، من می گویم که باید آنها را مجازات کنند.

مشروعیت حاکمیت در اسلام از طرف خدا و مقبولیت از سوی مردم است و صرف همراهی مردم مشروعیت نظام را ایجاد نمی کند

آیا خود هاشمی رفسنجانی با نامه بدون سلام خود بذر تردید را نیفشانده است

آیا این مصلحت کشور بود که عده ای جوانان فریب خورده به خیابان ها بریزند و سوت و کف بزنند و پارچه های سبز ببندند و بگویند که اسلام را می خواهند، مگر اکثریت مردم اسلام را نمی خواهند

غروی: سخنان هاشمی حکیمانه و بر اساس آرمان های انقلاب و امام (ره) بود

عضو ارشد جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به راهکارهای هاشمی رفسنجانی برای برون رفت از وضعیت فعلی، گفت: مسوولین باید این رهنمودها را جدی گرفته و در عملی کردن آن سریع اقدام کنند.

حجت الاسلام محمد غروی در گفت وگو با ایلنا، در تحلیل خود از خطبه های روز گذشته نماز جمعه تهران گفت: صحبت های آقای هاشمی رفسنجانی در خطبه های روز گذشته نماز جمعه تهران بسیار حکیمانه و بر اساس آرمان های انقلاب و سیاست های راهبردی امام خمینی و مقام معظم رهبری بود.

وی ادامه داد: خطیب نماز جمعه تهران بر نکات جالبی از جمله تکیه بر نقش مردم در حکومت، توجه به جمهوریت و اسلامیت نظام و وظیفه مسوولان در ایجاد اعتمادسازی و همدردی با کسانی که در این التهابات متضرر شدند و بیان ایده ها و دیدگاه ها در چارچوب قانون تاکید کرد که باید مورد توجه قرار گیرد.

این استاد حوزه علمیه روح حاکم بر صحبت های هاشمی رفسنجانی را دلسوزی به نظام دانست و گفت: بحث ایشان معطوف به آسیب شناسی انقلاب بود با اینکه می دانیم خود هاشمی رفسنجانی دراین وقایع آسیب دیدند، اما اگر به خطبه ها دقت می شد متوجه می شدیم که وی خارج از این مسائل است و این امر نشانگر تقوای بالای هاشمی بود.

غروی با اشاره به حضور طیف های مختلف در نماز جمعه روز گذشته تهران اظهار داشت: روز گذشته طیف های مختلفی در نماز جمعه تهران حضور یافتند که چه بسا ممکن بود اگر سخنان مدیریت نشود مشکلات جدی برای نظام بوجود بیاید، اما هاشمی رفسنجانی با درایت و کیاست خاصی، جمع را مدیریت کرد که قابل تقدیر است.

وی تصریح کرد: خطیب نماز جمعه تهران در سخنان خود راهکارهایی را مطرح کرد و این راهکارها از سوی فردی بود که از اول با انقلاب بوده و شاید بیشترین هزینه را پرداخت کرده است. به همین دلیل مسوولین باید این رهنمودها را جدی گرفته و در عملی کردن آن سریع اقدام کنند. عضو مجمع مدرسین حوزه علمیه قم به بیان روایتی از سوی هاشمی رفسنجانی در خطبه های نماز جمعه اشاره کرد و گفت: منظور هاشمی رفسنجانی از روایتی که در مورد ولایت امیرالمومنین خواند، این بود که تا حضور و قبول مردم نباشد چنین وظیفه ای بر ولی امر نیست و ممکن است سوء تفاهمی پیش بیاید. منظور ایشان این بود که امیرالمومنین شئون مختلفی دارد که یکی از آنها حاکمیت است.

وی با بیان اینکه حاکمیت دو جنبه دارد، اظهار داشت: یکی از جنبه های حاکمیت شرط قبول مردم و اجماع نسبی بر ولی امر است تا بتواند والی وظایف خود را انجام دهد و این نکته را باید توجه داشت که شان ائمه معصومین که دارای ولایت هستند تنها حاکمیت نیست.

غروی تصریح کرد: ولایت فقیه تنزیلی از شان حاکمیت ائمه معصومین است که اگر بخواهد مقبولیت داشته باشد منوط به حضور و قبول مردم است که گاهی این مسائل با هم درآمیخته و خلط می شود و ممکن است کسانی نسبت به سخنان ایشان به بیان شبهات بپردازند که باید توجه کرد منظور ایشان این است والی زمانی که مردم بخواهند و با وی بیعت کنند وظیفه بر او تعلق می یابد.

این عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به پیشنهاد آزادی زندانیان از سوی هاشمی رفسنجانی اشاره کرد و گفت: این پیشنهاد قاعدتا ناظر به کسانی است که دستشان به جنایت آلوده نیست؛ بلکه بیشتر متوجه زندانیان سیاسی است.

تحلیل محتوایی روزنامه جمهوری اسلامی از خطبه های هاشمی

روزنامه جمهوری اسلامی در سرمقاله دیروز خود به تحلیل محتوایی سخنان هاشمی رفسنجانی در خطبه های نماز جمعه پرداخت و نوشت: نماز جمعه تهران از چهار سو مورد توجه بود؛ موافقان نتایج اعلام شده انتخابات ریاست جمهوری، معترضان به نتایج اعلام شده، در داخل، دوستان انقلاب و دشمنان انقلاب در خارج از کشور.

دشمنان تفرقه می خواستند ولی خطیب هوشیار جمعه از نیاز شدید کشور و نظام جمهوری اسلامی به وحدت سخن گفت. شاید کسانی انتظار داشتند خطیب جمعه سخنان تندی در حمایت از آنها بگوید و دیگرانی هم بودند که نگران بودند شماتت ها و سرزنش هایی را از جایگاه خطبه جمعه به خاطر عملکرد خود بشنوند. عده ای هم با نوعی محاسبه که چندان هم دور از طبع آدمیزاد نیست گمان می کردند خطیب این جمعه با استفاده از فرصتی که به دست آورده از جفاهایی که بر خود او رفت و تهمت هایی که به او زده شد و نسبت های ناروایی که از رسانه ملی و در فراگیرترین برنامه ها به او داده شد بگوید و گله کند و از خود دفاع نماید...

خطیب جمعه اما روحی بسیار بزرگتر از آن داشت که در چنین مقطع مهم و حساس تاریخی به مسائل شخصی بپردازد و گلایه هایی را که از مدت ها پیش دارد به زبان بیاورد. او به رغم نادیده گرفته شدن حق قانونی و انکارناپذیری که برای پاسخگویی به اتهامات از طریق رسانه ملی دارد و از او دریغ می شود خود و حقوق شرعی و قانونی خود را نادیده گرفت و از مردم گفت. نه فقط از مردم معترض بلکه همه مردم که با شرکت در انتخابات ریاست جمهوری وفاداری خود را به انقلاب در ۳۰ سالگی آن نشان دادند و این مشارکت عظیم و تاریخی را هنر اسلام و پیامبر گرامی آن دانست که واسطه میان خدا و مردم بود و هرگز در برابر مردم از زور و قدرت استفاده نکرد و راه قلدری حکومت های قبل از اسلام و دوران ظهور اسلام را بست و به مردم رسمیت داد و اصالت مردم را به رسمیت شناخت.

او شعار نداد بلکه راهکار ارائه داد. باید جامعه ما از شرایط کنونی عبور کند و اعتمادها برگردد. دلسوزی برای نظام جمهوری اسلامی برخلاف کسانی که با چوب تکفیر و برچسب های نفاق و وابستگی به بیگانگان بر پیشانی این و آن چسباندن همه را طرد می کنند به اینست که همه به حساب آورده شوند، سخن آنها شنیده شود، مطالبات آنها بررسی گردد و با تکیه بر راهکارهای عقلانی به آنها پاسخ قانع کننده داده شود. رمی و طرد و دشنام دادن و محارب دانستن و توصیه به اعمال اشد مجازات نسبت به معترضین راهکار حکیمانه ای نیست که قابل طرح در منبر نماز جمعه و رسانه ها باشد. این رسانه بزرگ دینی و سایر رسانه هایی که به برکت انقلاب و نظام اسلامی در اختیار مسوولان و کارگزاران این نظام و سخنوران و قلم به دستان این جامعه اسلامی قرار دادند امانت هایی هستند برای آنکه در جهت تکریم انسان ها به کار گرفته شوند و راهی برای حل مشکلات پیش پای مردم و مسوولان قرار دهند.

تکیه بر قانون و طی طریق برای مشکلات فقط در چارچوب های قانونی

ایجاد فضایی برای اینکه همه امکان مطرح ساختن نقطه نظرهای خود را داشته باشند.

بالابردن آستانه تحمل توسط همه نیروها

آزاد ساختن زندانیان برای گرفتن بهانه تبلیغاتی از دشمنان

همدردی با آسیب دیدگان و تفقد از آنها

ایجاد فضای مناسب جهت فعالیت های مطبوعاتی در چارچوب قانون

ایکاش وضعیتی پیش نمی آمد که نیازی به چنین راهکارهایی احساس می شد اما اکنون که شرایط حساس است باید شیوه مرضیه پیامبر اکرم را در پیش گرفت که رافت و رحمت و ملاطفت با مردم و به نظر آنها اهمیت دادن است. خطیب جمعه تهران که لحظه لحظه عمر خود را با نهضت امام خمینی و انقلاب اسلامی سپری کرده و از استوانه های نظام جمهوری اسلامی است عمیق و دقیق و حکیمانه سخن گفت و راهکار ارائه کرد.

آیت ا... هاشمی رفسنجانی نه فقط به عنوان رییس مجلس خبرگان رهبری و نه فقط به عنوان رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام بلکه با توجه به اینکه جان او با جان این نظام و این انقلاب گره خورده است و شناسنامه انقلاب است، در این خطبه حساس جمعه یکبار دیگر نشان داد که انقلاب اسلامی و نظام برآمده از آن را از جان و حیثیت و همه چیز خود بیشتر دوست دارد و برای حفظ آن که یادگار اسلام و امام است با تمام وجود به صحنه می آید و از آبروی خود مایه می گذارد. خدا به کسانی که سال ها تلاش کردند چهره این روحانی مجاهد فداکار را به گونه ای دیگر نشان دهند انصاف عطا فرماید و کسانی را که فریب این بی انصاف ها را خورده اند، از نعمت بصیرت بی نصیب نفرماید.