آیت الله هاشمی رفسنجانی چگونه با امام خمینی (ره) آشنا شد؟

     زمینه آشنایی من با امام از همان سال‌های اول تحصیل در قم فراهم شد. منزل اخوان مرعشی مقابل منزل امام بود. پیش از آمدن به این منزل هم با چهره امام آشنا بودم. ایشان چهره معروف و محترمی در حوزه بودند که هرکس وارد حوزه می‌شد - در ردیف اولین چهره‌های معروف پس از آقای بروجردی - به‌زودی او را می‌شناخت. بااین‌همه، همسایگی با ایشان زمینه آشنایی بیشتری بود.

     از همان روزهای اول که امام را دیدم مجذوب ایشان شدم؛ قیافه‌ای باابهت و دوست‌داشتنی، ما منشی جذاب؛ این احساس مشترک طلبه‌های جوان حوزه بود. با برخوردهای مکرر و روزمره، حس کنجکاوی بیشتر تحریک می‌شد و در جست‌وجوی بهانه آشنایی بیشتر و بیشتر بودم. همین حس، انگیزه دوستی با آقا مصطفی شد؛ ایشان طلبه جوانی بودند، به لحاظ دوره تحصیلی از ما جلوتر، اما آدمی بامحبت.

     در مسیر رفت‌وآمد، گاهی با امام یا آقا مصطفی همراه می‌شدیم و ضمن سلام و احوال‌پرسی سؤالی را مطرح می‌کردیم؛ سؤال اخلاقی، ادبی، فکری و ... . در حوزه، طرح سؤال‌های خوب انگیزه پرداختن جدی‌تر به جواب است، چنان‌که جواب خوب انگیزه طرح سؤال‌های بیشتر و جدی‌تر؛ شاید اکثر طلبه‌های حوزه برای آشنایی با چهره‌های برجسته از همین شیوه استفاده کرده‌اند، چون در فرهنگ حوزه جواب دادن به سؤال به‌عنوان یک وظیفه جدی مطرح است. علما در زمینه تعلیم و ارشاد احساس وظیفه خاصی دارند. به‌هرحال، ما از این شیوه برای آشنایی بیشتر و بیشتر با امام و آقا مصطفی استفاده کردیم و سؤالات مکرر رابطه‌ای مثل استاد و شاگرد میان ما ایجاد کرده بود. ازاینجا اطلاعات خوبی در مورد خانواده امام و زندگی امام برایمان فراهم شد و جاذبه عمیق‌تری پیش آمد. سعی می‌کردم که قدری همت را بیشتر کنم تا بتوانم در مسیر راه، سوا لاتی مطرح کنم که امام را وادار به جواب جدی کند. من سعی می‌کردم در فرصت‌هایی با ایشان همراه باشم و سؤالی را طرح کنم. ایشان هم - چنان که روش همیشگی‌شان بود - پاسخ‌های کوتاهی می داندند. در اوایل این آشنایی، فاصله هم زیاد بود. ما سطح می‌خواندیم و در سطح شاگردی ایشان نبودیم. فعالیتی هم ایشان در حوزه نداشتند.

     مسائلی بین ایشان و بیت آیت الله بروجردی پیش آمده بود که فعلاً میل ندارم - به تکیه به اطلاعات نه چندان کافی و با مسموعات - وارد آن بشوم. می‌دادیم که ابتدا امام در آوردن آیت الله بروجردی به قم نقش فعالی داشتند، با اهداف بلند و انتظارات جدی، ولی بعدها به هر دلیل نتوانستند همکاری را ادامه بدهند. ریاست حوزه هم با آقای بروجردی بود.

      البته آشنایی ذهنی و فکری آیت الله هاشمی رفسنجانی با امام خمینی به موضعی فراتر از این بازمی گشت و آن کتاب «کشف الاسرار» امام خمینی  بودکه در پاسخ کتاب «اسرار هزار ساله» حکمی زاده انتشار یافته بود: «زمینه‌هایی هم از قبل داشتیم، از طریق کتاب کشف الاسرار که در پاسخ به بعضی از منحرفین نوشته بودند و ضمن آن پرخاشی هم به پهلوی داشتند که برای ما جاذبه خاصی داشت؛ از دیگران چنین موضع گیری شجاعانه‌ای در برابر شاه ندیده بودیم.»

منبع: کتاب هاشمی رفسنجانی، دوران مبارزه، زیر نظر محسن هاشمی، دفتر نشر معارف انقلاب