اشاره: واژه جنگ و دفاع مقدس همواره یادآورعباراتی همچون ایثار، دلاورمردی و شهادت است که تمامی این معانی مقدس در قاب رزمندگان کشورمان در ۸ سال جنگ تحمیلی خودنمایی کرد و بروز و ظهور یافت.
رزمندگان کشورمان اعم از نیروهای مردمی و همچنین ارتش و سپاه درطول سال‌های دفاع از آب و خاک کشورمان در برابر تجاوز رژیم بعث عراق، با اعتقاد راسخ به فرامین اسلام پا به عرصه دفاع گذاشتند و توانستند در تمامی صحنه‌ها، عظمت و بزرگی انقلاب اسلامی را به رخ متجاوزان بکشند.
اما آنچه ایثار و ازخودگذشتگی دلاورمردان کشورمان در میدان‌های نبرد را شکل می‌داد و سبب اتحاد و موجبات شکست دشمن در جبهه‌ها فراهم می‌کرد، تصمیم صحیح و به جا اتاق فرمان جنگ در کشور بود.
شورای عالی دفاع یا به اصطلاح «اتاق فرمان جنگ» مرکز تصمیم گیری‌های کلان درباره نحوه مقابله با متجاوزان بود، تصمیماتی که خروجی نهایی آن پیروزی افتخارآفرین کشورمان و شکست خفت بار صدام و همپیمایانش در پایان جنگ ۸ ساله بود.
در میان اسامی تصمیم گیرندگان و صاحبان فکر و ایده‌های اثرگذار در دفاع مقدس، نام یکی از فرماندهان همواره خودنمایی می‌کند. این فرمانده بر اساس لیاقت و تدبیر بالای خود توانست نظر امام راحل را به خود جلب کند و بر اساس حکم بنیانگذار انقلاب اسلامی فرماندهی جنگ را در دست بگیرد.
متن این حکم اثرگذار و تاریخی امام راحل در ۲۱ مهر ۱۳۶۰ به این شرح بود: «جناب حجت‌الاسلام آقای حاج‌شیخ علی‌اکبر هاشمی‌رفسنجانی (دامت افاضاته)؛ بدینوسیله جناب‌عالی به سمت نمایندگی از طرف اینجانب در شورای‌عالی دفاع منصوب می‌شوید که ان‌شاءالله تعالی، ضمن انجام وظایف محوله به ادارات مربوطه دیگر نیز ‌ رسیدگی و نظارت نمایید. موفقیت جناب‌عالی را از خدای تعالی مسئلت دارم».
صدور این حکم به سرآغازی برای ایفای نقش مستقیم مرحوم آیت‌الله هاشمی در دفاع مقدس تبدیل شد و حدود دو سال بعد هم در پی موفقیت‌های پی در پی ایران، مسئولیت جانشینی فرمانده کل قوا هم به این فرمانده محول و به این ترتیب، فرمانده جنگ موظف به انجام این مهم شد.
با پایان یافتن دوران دفاع مقدس و پیروزی ایران در این میدان، بررسی و واکاوی صحنه‌های جنگ و نقش اثرگذار دلاورمردان کشورمان در دستور کار قرار گرفت تا به این ترتیب ایثار و شهادت به یک فرهنگ ابدی و جاودان در تاریخ سراسر افتخار کشورمان تبدیل شود که به حق این مهم به بار نشست و حتی امروز این فرهنگ مقدس در کشورهای آزادیخواه هم به رمز موفقیت مظلومان در کشورهایی همچون عراق و سوریه تبدیل شده است.
اما آنچه مورد بی مهری برخی راویان غرض‌ورز دفاع مقدس قرار گرفت، تصمیم گیری‌های کلان دفاع مقدس از سوی فرمانده جنگ بود. این افراد سعی کرده‌اند با آمیختن مسائل سیاسی و جناحی، علاوه بر کمرنگ کردن نقش کلیدی این فرمانده، دست به تحریف وقایع دفاع مقدس هم بزنند.
جلوگیری از تحریف واقعیت‌های جنگ آن هم توسط نظاره گران دفاع مقدس، موضوعی است که همواره از سوی رهبر معظم انقلاب و مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی مورد تاکید قرار گرفته است.
رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام چندی قبل در دیدار گروهی از آزادگان در پاسخ به گلایه حاضران مبنی بر این که «چرا در قبال تلاش عده‌ای برای تحریف تاریخ دفاع مقدس و انتساب حرف‌های غیرواقعی به جناب‌عالی سکوت می‌کنید؟ می‌بینید افتخارات شما را در دفاع مقدس به نام دیگران ثبت می‌کنند، گفته بود: از حرف‌های تفرقه‌انگیز دوری می‌کنم، البته می‌دانم حقیقت پنهان نمی‌ماند و نمی‌توان با اغراض سیاسی، غبار شبهه بر جان نثاری‌ها و جانبازی‌های جوانان افکند.
فرمانده ۸ سال دفاع مقدس همچنین تأکید کرده بود: برخی تحریف‌ها توسط افراد کم یا بی اطلاع از دوران دفاع مقدس قابل تحمل است، ولی تحریف توسط افرادی که در جریان وقایع دفاع مقدس و حتی دادگاه‌های نظامی دوران پایان جنگ هستند و اکنون به دلایل اغراض سیاسی، حقایق را وارونه جلوه می‌دهند، تأسف انگیز و قابل تأمل است.
او در این دیدار به مبادله ۱۲ نامه بین خود و صدام هم اشاره کرده و افزوده بود: اعتراف صریح آن جلاد خون آشام به حقانیت مردم ایران در همه مقاطع دفاع مقدس، زبان همه تندروها را در آن مقطع بسته بود و جالب است که بعضی از آنها پس از حمله آمریکا به عراق، صدام را خالد بن ولید می‌دانستند و می‌گفتند به یاری او بشتابیم!
فرمانده ۸ سال دفاع مقدس پس از پایان دفاع مقدس در هیچ یک از سخنرانی‌هایش سعی نکرد به نقش خود در دفاع مقدس بپردازد و حتی اشاره هم به مسئولیت‌های خود در جنگ نمی‌کرد اما تنها خواسته‌اش بیان واقعیت‌های جنگ توسط همه افراد فارغ از دسته بندی‌های جناحی و حزبی بود.
او یکی از مخازن اسرار نظام به‌ویژه در موضوع جنگ بود و هرازگاهی فقط برخی صحبت‌ها در حوزه دفاع مقدس را بیان می‌کرد تا به این ترتیب مرد مصلحت اندیش حوزه سیاست، رویکرد خود را نسبت به برخی مسائل ناگفته جنگ هم پیاده کند.
اظهار نظر ۳ فرمانده
در پی ارتحال آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام و فرمانده ۸ سال دفاع مقدس پیام‌های تسلیت و سخنان مختلفی توسط مسئولان لشکری و کشوری صادر و ایراد شده است که هر کدام در نوع خود حاوی نکات خاصی هستند. اما در این میان شاید سخنان فرماندهانی که در هشت سال دفاع مقدس با آیت‌الله هاشمی رفسنجانی به عنوان نماینده امام در شورای عالی دفاع همراه بودند جالب توجه باشد که در ادامه به سخنان سه نفر از فرماندهان ارشد دوران دفاع مقدس اشاره می‌کنیم.
سرلشکر پاسدار محسن رضایی فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در دوران دفاع مقدس به مهم‌ترین دغدغه‌های آن مرحوم اشاره می‌کند و می‌گوید: جناب آقای هاشمی حتی در دوران جنگ به فکر سازندگی بود. آبادانی ایران برایش بسیار مهم بود. در زمان جنگ ما با ایشان در مسائلی اختلاف‌نظر پیدا کرده بودیم، اما بعد معلوم شد ایشان به این دلیل پیگیر صلح است که زودتر سازندگی شروع شود. گاهی ما فشار می‌آوردیم و می‌خواستیم امکانات کشور را به میدان جنگ بیاوریم تا پیروزی بزرگی به دست بیاید. بحث که می‌کردیم، ایشان همواره جانب آبادانی و سازندگی را می‌گرفت. بعد از جنگ هم با همه توان وقتش را برای ساخت سد، بزرگراه، دانشگاه‌ها و از جمله همین دانشگاه آزاد گذاشت و برای این‌گونه کارها همیشه روحیه داشت.
دریابان علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی و فرمانده سابق نیروی دریایی ارتش هم می‌گوید: آیت‌الله هاشمی رفسنجانی هیچ وقت در چارچوب حزبی و جناحی عمل نکرد. تلقی همه ملت ایران از آقای هاشمی تلقی واحدی است که ناشی از رفتار و شخصیت ایشان می‌شود. ملت ایران هرگز ایشان را فراموش نخواهد کرد.
سرلشکر غلامعلی رشید فرمانده قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیاء (ص) هم با اشاره به سابقه حضور آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در عرصه‌های فرماندهی نیروی مسلح می‌گوید: همه فرماندهان ارتش و سپاه بر این باوریم که ایشان در عرصه‌های دفاع و امنیت فرماندهی بسیار شجاع،‌ باهوش و صاحب تدبیر بودند و شخصیت جامعی بود که در همه عرصه‌های دفاعی، امنیتی، سیاست خارجی، اقتصادی و فرهنگی مسئولیت‌های بسیار مهمی بر عهده داشت و صاحب تفکر بود. در عرصه‌های سیاست خارجی و اقتصادی مسلط و آگاه بود و ما شاهد ارائه تحلیل‌های بسیار دقیقی در مورد منطقه و جهان بودیم.
آن مرحوم افکار و ایده‌های بسیار بلندی در عرصه‌های اقتصادی داشت و مسائل اقتصادی از جمله مهمترین
دغدغه‌های او محسوب می‌شد. آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در فرهنگ صاحب نظر و حتی از پیش از انقلاب اسلامی فردی متفکر، نویسنده و محقق بود که جامعه را به خوبی می‌شناخت.
وی می‌افزاید: در عرصه دفاعی و امنیتی، ایشان به نیابت امام (ره) فرماندهی همه نیروهای مسلح و رزمندگان را بر عهده داشت. خاطرم هست که در ۱۸ دی ماه یکی از سال‌های جنگ ما در قرارگاه خاتم‌الانبیاء (ص) در غرب کارون جمع شده بودیم که آیت‌الله هاشمی رفسنجانی برای عملیات کربلای ۵ که یکی از بزرگترین عملیات‌ها محسوب می‌شد تصمیم گیری کردند. در همان جلسه که تا ساعت دو بامداد به طول انجامید ما به فکر بلند و قدرت تصمیم گیری ایشان پی بردیم.
همه فرماندهان ارتش و سپاه بر این باوریم که آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در عرصه دفاع و امنیت در طول هشت سال دفاع مقدس فرمانده‌ای بسیار شجاع، باهوش و صاحب تدبیر بود. ایشان به گونه‌ای تصمیم گیری می‌کرد که واقعاً سبب شکست دشمن می‌شد.
تجلیل از نقش فرمانده جنگ
همچنین آیت الله سیدهاشم حسینی بوشهری نماینده مردم استان بوشهر در مجلس خبرگان رهبری می‌گوید: نقش
اثر گذار آیت الله هاشمی رفسنجانی را در دوران دفاع مقدس نمی‌توان فراموش کرد و ایشان از چهره‌های بارز و برجسته دوران پس از انقلاب و دفاع مقدس بود.
وی می افراید: رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام، نقش بزرگی در پیروزی رزمندگان اسلام ایفا کرد و در عرصه‌هایی که مسئولیت داشت توانست به خوبی از عهده وظایف و مسئولیت‌های خود برآید.
عضو مجلس خبرگان آیت الله هاشمی رفسنجانی را مجاهد خستگی ناپذیر قبل و بعد از انقلاب می‌داند و
می‌گوید: وی از یاران دیرین امام و رهبری معظم انقلاب بود و برای تحقق اسلام و پیروزی انقلاب مجاهدت کرد و در دوران ستم شاهی زندان‌ها و شکنجه‌ها به جان خرید تا به رسالت اصلی‌اش عمل کند.
وی وحدت و همدلی را نیاز جامعه امروز اعلام می‌کند و یادآور می‌شود: شخصیت‌های بزرگی مانند آیت الله هاشمی رفسنجانی می‌توانند الگوی شایسته‌ای برای نسل جوان ما در این باره باشند.
عضو هیات رئیسه مجلس خبرگان رهبری تاکید می‌کند: پیام رهبر معظم انقلاب درباره این مجاهد وارسته نشان دهنده عمق ارتباط این شخصیت با رهبری بود.
فرمانده مقتدر و تئوریسین ۸ سال دفاع مقدس
نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس هم تاکید می‌کند: مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی فرمانده ای مقتدر و تئوریسین هشت سال دفاع مقدس بود.
ابوالفضل حسن بیگی می‌افزاید: ارتحال ناگهانی، تأثر برانگیز و ضایعه فقدان سردار سازندگی، فرمانده مقتدر و تئوریسین هشت سال دفاع مقدس، عالم فاضل و وارسته، یار دیرین امام و انقلاب، همراه و همسنگر و همرزم مقام معظم رهبری – رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، حضرت آیت الله هاشمی رفسنجانی را به محضر مقام معظم رهبری و مردم عاشق انقلاب و ولایت تسلیت و تعزیت عرض می‌کنم. همچنین علی اسدی نماینده مردم شهربابک در مجلس شورای اسلامی می‌گوید: حضور آیت الله هاشمی رفسنجانی در صحنه‌های جنگ برای رزمندگان قوت قلب و یک توان مضاعف برای رزمندگان جهت مقابله با دشمن بود.
وی درباره شخصیت آیت الله هاشمی رفسنجانی، تاکید می‌کند: ایشان از ستون‌های انقلاب اسلامی شناخته می‌شدند و نام ایشان همراه با انقلاب اسلامی در تاریخ انقلاب اسلامی ماندگار است. آن مرحوم شخصیتی بود که در همه برهه‌های انقلاب در مقابل توطئه‌ها سینه سپر می‌کرد و در حقیقت مدافع انقلاب، امام و امت بود. نماینده مردم شهر بابک در مجلس شورای اسلامی با اشاره به خاطرات خود از جنگ و حضور آیت الله هاشمی رفسنجانی در صحنه‌های دفاع مقدس، تاکید می‌کند: در زمان جنگ که در چندین عملیات حضور داشتم، ایشان را با لباس نظامی در کارگروه‌های عملیات و یا قبل از آغاز عملیات برای شناسایی دشمن همراه فرمانده هان نظامی می‌دیدم.
حضور ایشان به عنوان یک جوان متعهد رزمنده‌ای در طول هشت سال دفاع مقدس برای رزمندگانی که برای دفاع از انقلاب اسلامی در جنگ حضور داشتند و بنده که بارها و بارها در اهواز، کردستان و … در قبل و بعد از عملیات ایشان را می‌دیدم، یک قوت قلب و یک توان مضاعف به رزمندگان برای مقابله با دشمن می‌داد.
اسدی می‌افزاید: همواره در جاهایی که انقلاب در خطر قرار می‌گرفت، یکی از اشخاصی بود که در حقیقت از نظر فکر و توان اجرایی کارساز و حیاتی بود، ایشان بودند.
نماینده مردم شهربابک در مجلس شورای اسلامی می‌گوید: این ضایعه و فقدان این عالم جلیل القدر را به مردم استان کرمان و ملت شریف ایران تسلیت عرض می‌کنیم و امیدواریم این علما که همواره در جمیع جهات مدافعی ارزشمند برای ملت و کشور ایران هستند، سرمشق باشند.