« آیت اللهی» که اصولگرایان را به چالش کشید -- روزنامه الرپوبلیکا (ایتالیا)

[آیت الله] اکبر هاشــمی رفسنجانی در خاطرات خود ضمن یادآوری زمانی که همراه با آیت اهلل خمینی [ره]انقالب را علیه شــاه هدایت کرده بود و فقط این دو با چند نفری که در صف دوم قرار داشــتند در جمهوری اســامی در مورد همه چیز تصمیم گیری میکردند، چنین نوشــته بود: »ما فقط پنج نفــر بودیم که باید تصمیم میگرفتیم«. در ســال ۱۹۸۸ زمانی که رئیس مجلس بود، او بــود که ]امام[ خمینی ]ره[ را متقاعد کــرده بــود آنچه امام آن را »جام زهــر« خوانده بود، بپذیرد یعنی قطعنامهای که از سوی سازمان ملل برای برقراری آتش بس در جنگی که از سوی صدام حسین آغاز شده بود و به بهای جان یک میلیون نفر تمام شد، به تصویب رسیده بود. در حالی که ]امام[ خمینی ]ره[ در )تالش( رژه رفتن در کربال، مکان مقدس شــیعیان به ســر میبرد، ]آیت اهلل[ رفسنجانی یقین داشت که آمریــکا هرگز به ایران اجــازه نمیداد در جنگ پیروز شــود.وی همواره به ماهیت عملگرای خود، مقاوم در برابر افــراط گراییها و متمایل به مذاکره بر اســاس بهترین ســنتهای بازار که خانــوادهاش به آن تعلق داشــت، وفادار ماند. ]آقای[ روحانی، رئیس جمهور با مرگ وی یک حامی ارزشمند را از دست داد. این ]آیت اهلل[ رفســنجانی بود که بعد از رد جنجالی نامزدیاش از ســوی شــورای نگهبان )نهاد بسیار قدرتمند قانون اساسی که در دست اصولگرایان است( در سال ۲۰۱۳ از ایجاد جنجال صرفنظر کرده بود و با رهبر معظم به توافق رسیده بود که با نامزدی ]آقای[ حسن روحانی، فــرد میانهرویی که مدتهــای مدیدی در کنار او کار کرده بود، موافقــت کند. همان فردی که همچنین با حمایت اصالح طلبان تحــت رهبری خاتمی ]رئیس جمهور اسبق[ با اکثریت آراء انتخاب شد. پیوند نیروها میان ]آیتاهلل[ رفسنجانی و خاتمی )در قاموس غرب میتوانیــم بگوییم میان جناح میانه و جناح چپ( این امــکان را برای ایران فراهــم آورد که درها را به روی جهان باز کند و توافق هســتهای را به امضاء برســاند. ]آیت اهلل[ رفسنجانی پیش از آن یعنی در سال ۱۹۹۷ خواستار آن بود یعنی زمانی که خاتمی به عنوان رئیس جمهور )در آن زمان نیز به لطف حمایت وی( انتخاب شــده بود لیکن در آن زمان کارایی نداشت: بخشی از اصالح طلبان متحد شــدن با مــردی را که اینچنین درگیر ابعاد بســیار مبهم انقالب ]امام[ خمینی ]ره[ بود، ناشایســت قلمداد میکردند. هشت سال ریاست جمهوری احمدی نژاد میبایســت طی میشد تا همه متوجه این موضوع شدند که فرصتی را از دست دادند. ریاســت جمهوری وی که در ســال ۱۹۸۹ آغاز شده بود، اولین تالش برای گشــایش جمهوری اسالمی به شــمار میرفت. وی به محض انتخاب شــدن »دوران بازســازی« را اعالم کرد. جنگ تأثیر وحدت بخشی بر مردم ایران گذاشــته بود و انقالب را تقویت کرده بود. )برخالف انتظارات کســانی کــه آن را به راه انداخته بودند و از آن حمایت کرده بودند( لیکن برای کشــور خرابــی به بار آورده بود. ]آیتاهلل[ رفســنجانی وعدۀ توســعه و بهبود وضعیت زندگی داده بود لیکن انزوای بینالمللی ایران مانعی بیش از حد ســنگین بود و در دورۀ دوم ریاســت جمهوریاش میزان فقر و بیکاری با افزایش روبهرو بود. رشــد تصاعدی جمعیت کشور در پی درخواســت ]امام[ خمینی ]ره[ در ســالهای دهۀ هشتاد مبنی بر آوردن فرزند برای وطن هم مزید بر علت بود )۳۳ میلیون نفر جمعیت کشــور در سال ۱۹۷۶ ،بیست سال بعد به ۶۸ میلیون نفر رسیده بود(. خشــم مردم ایران علیه فردی که دانشــجویان وی را پینوشــۀ ایران میخواندند نیز افزایش یافته بود لیکن ]آیتاهلل[ رفســنجانی آنقدر یقین داشت که فقط یک سیاســت میانهگرا میتوانســت جمهوری اسالمی را نجات دهد که حتی در سال ۲۰۰۵ در مقابل احمدی نژاد نامزد شــده بود تا کشــور را از افراط گرایی نجات دهــد. لیکن در انتخابات شکســت خورد. در میتینگ نهایی در ســالن بزرگ دانشــگاه تهران از دانشجویان خواســته بود به او رأی بدهند، گویی در موقعیت بدی قــرار گرفته باشــد و آنها را متقاعد کــرده بود. آنان در پایان فریاد هاشــمی، برای رفع فاشیسم حمایتت میکنیم سر داده بودند. لیکن دیگر دیر شده بود. او در انتخابات شکست خورد لیکن مغلوب نگردید. سرانجام نیز در سال ۲۰۱۳ موفق شده بود کاری کند یک فرد میانه رو انتخاب شــود. ]آقای[ روحانی، رئیس جمهور و برخی از وزرا به سوی بیمارستان شهدا که ]آیت اهلل[ رفســنجانی در آن بر اثر ســکتۀ قلبی دارفانی را وداع گفت، شتافتند. در انتخابات آینده که در ماه مه برگزار خواهد شــد، زمانی که اصولگرایــان نبردی بی وقفه بــه منظور جلوگیری از انتخاب مجدد ]آقای[ روحانی به راه خواهند انداخت، فق