خاطرات آیت الله هاشمی رفسنجانی – انقلاب و پیروزی حوادث شهر پاوه در تابستان 1358 به روایت آیت الله هاشمی رفسنجانی
حوادث شهر پاوه در تابستان 1358 به روایت آیت الله هاشمی رفسنجانیتاریخ 25/5/1358 پس از گذشت چندین ماه از پیروزی انقلاب و استقرار دولت موقت، مسائل کردستان همچنان یکی از مهمترین مشغله‌های شورای انقلاب و دولت بود. دولت موقت و نمایندگان آن تلاش می‌کردند مشکلات و مسائل پیش آمده در آن منطقه با گفت‌وگو و از طریق روشهای سیاسی، حل و فصل شود؛ اما گذشت زمان نشان داد که برخی از گروهها و بعضی از اشخاص متنفذ در منطقه، این روش را حاکی از ضعف دولت مرکزی می‌بینند؛ بنابراین هر روز بر توقعات و خواسته‌های خود می‌افزودند و حتی اگر لازم می‌دیدند از به کارگیری زور و سلاح ابایی نداشتند. اوج این فکر در درگیریهای شهر پاوه ]در تاریخ 25 مرداد 1358[، نمود عینی یافت. درست در ایامی که راهپیمایی روز قدس در سراسر کشور برپا شده بود، عوامل حزب دموکرات کردستان با هماهنگی گروهی از عناصر ضد انقلاب، تمام نیروهای خود را تجهیز کردند و به شهر پاوه حمله‌ور شدند و با یورش به بیمارستان و با به محاصره درآوردن پادگان شهر، تعداد زیادی از پاسداران انقلاب را کشتند و مردم بی‌پناه شهر را بی‌رحمانه قتل عام کردند و شهر را تا آستانه سقوط پیش بردند. این در حالی بود که علاوه بر گروههای ارتشی و سپاهی، دکتر ]مصطفی[چمران معاون نخست وزیر نیز که خود را در اوج درگیریها به شهر پاوه رسانده بود، در پادگان و در جمع محاصره شدگان بود. با اوج‌گیری وخامت اوضاع شهر و رسیدن خبرهای ناگوار دیگر، امام (ره) شخصآ وارد صحنه شدند و در یک سخنانی هشدار دهنده فرمودند که: این توطئه‌گرها در کردستان و غیره آن در صف کفار هستند و با آنها باید با شدت رفتار کرد. دولت با شدت رفتار کند. ارتش و ژاندارمری با شدت رفتار کنند.... اگر مسامحه بکنند ما با خود همین‌ها با شدت رفتار می‌کنیم ... مسامحه و جلب وجاهت حدودی دارد" و تاکید کردند : مصالح مسلمین را نمی‌گذارند به این امور از بین برود" و سپس به عنوان فرماندهی کل قوا، پیامی صادر کردند و "به دولت و ارتش و ژاندارمری" اخطار کردند که "اگر با توپها و تانکها و قوای مجهز تا 24 ساعت دیگر حرکت به سوی پاوه نشود، من همه را مسئول می‌دانم" و به ستاد ارتش دستور دادند که "بدون فوت وقت با تمام تجهیزات به سوی پاوه حرکت کنند" و دولت را نیز موظف کردند که "وسایل حرکت پاسداران را فوراً فراهم کند". به دنبال این پیام، علاوه بر نیروهای مسلح و پاسداران انقلاب، انبوه بی‌شمار مردم از گوشه و کنار کشور برای سرکوب ضد انقلاب بپا خاستند و عازم پاوه شدند؛ به طوری که با حضور نیروهای مردمی و ارتشی در کمتر از چند ساعت آتش فتنه فرونشست و با فرار مهاجمان، پادگان از محاصره خارج و آرامش نسبی در شهر حاکم شد.
مرحوم شهید دکتر ]مصطفی[ چمران که در تهاجم ضد انقلاب به پادگان پاوه، مجروح شده بود، بعدآ اثر این پیام را همچون "یک معجزه کوبنده و زیر و رو کننده که برای هیچ کس قابل تصور نبود"، خواند و تاکید کرد: در حالی که شب پیش، شب شهادت و شکست و سکوت بود، با فرمان امام، شب بعد، شب امید و آرامش و پیروزی شد.
این البته پایان درگیریها نبود، زیرا به فاصله چند روز عوامل حزب دموکرات در حمله‌ای گسترده به شهر سنندج، در این شهر نیز عده زیادی را کشتند و تقریبآ کلیه مراکز نظامی و دولتی را به محاصره گرفتند. امام هم بار دیگر ]در تاریخ 28 مرداد 1358[، دستور بسیج عمومی دادند و در اطلاعیه‌ای، نیروهای ارتشی و سپاهی و انتظامی را ملزم ساختند که بدون فوت وقت به سنندج بروند و "با شدت تمام اشرار را سرکوب نمایند". در پی این فرمان، باز هم ارتش، سپاه و نیروهای مردمی، عازم سنندج شدند و در اندک زمانی، آرامش و امنیت را به آن منطقه باز گرداندند. این در حالی بود که موج استقبال از پیام امام، همچنان شعله‌ور بود. به طوری که گروه، گروه از مردم مناطق همجوار کردستان به صورت دسته جمعی عازم آن منطقه شده بودند که با درخواست امام و تاکید ایشان مبنی بر اینکه: به قوای انتظامیه و سپاه پاسداران دستور اکید داده‌ام، غائله کردستان را ختم نموده و مردم شریف آن منطقه را از دست ضدانقلابیون نجات داده و آن منطقه را از لوث اشرار خارج و داخل پاک نمایند"، آنها از نیمه‌های راه بازگشتند و کار را به نیروهای نظامی و پاسداران واگذار کردند. سرانجام شورای انقلاب و دولت موقت با صدور اطلاعیه‌ای ]به تاریخ 28 مرداد 1358[، حزب دموکرات کردستان را به خاطر آنکه "فعالیت خود را با حمایت خارجی و عوامل ضد انقلاب علیه حکومت جمهوری اسلامی آغاز کرد" و با هدف "جدا کردن قسمتی از قلمرو حاکمیت ملی و اسلامی ایران و لطمه وارد آوردن به تمامیت استقلال کشور"، "مسبب بروز حوادث خونین در سنندج، نقده، مریوان و پاوه" بوده است، غیر قانونی اعلام کرد. در نتیجه این تصمیم، سران حزب دموکرات و برخی دیگر از وابستگان آن مجبور به فرار به کشور عراق شدند، هر چند که توطئه‌های آنها پایان نیافت. در پی این حوادث و با فرمان عفو عمومی حضرت امام که چندی بعد و بنا بر درخواست مسئولان ]در تاریخ 18 شهریور 1358[، صادر شد آرامش کلی به منطقه بازگشت و بار دیگر حل و فصل مسائل و رسیدگی به خواسته‌ها و مشکلات مردم، از طریق گفت‌وگو در اولویت قرار گرفت.منبع: کتاب هاشمی رفسنجانی، کارنامه و خاطرات 58-1357 ، انقلاب و پیروزی، زیر نظر عباس بشیری