وَجَعَلْنَا مِن بَیْنِ أَیْدیهِمْ سَدًّا وَمِنْ خَلْفِهِمْ سَدًّا فَأَغْشَیْنَاهُمْ فَهُمْ لاَ یُبْصِرُونَ
و از جلوی آنان حایلی و از پشت سرشان نیز حایلی قرار داده ایم و به طور فراگیر آنها را پوشانده ایم که هیچ چیز را نمی بینند.
1 - مردمی که ایمان نیاورند و محکوم به عذاب الهی گردند، مانند کسانی اند که سدّی بلند در پیش رو و پشت سرشان نهاده شده و بر دیدگانشان پرده ای افکنده شده که هیچ چیز نبینند.
و جعلنا من بین أیدیهم سدًّا
تنکیر «سدّاً» برای تعظیم است و به قرینه «فأغشیناهم»، مقصود از آن، سدّی بلند است.
2 - مشرکان و کافرانِ لجوج و حق ناپذیر، محروم از شناخت صحیح حقایق الهی و فاقد بصیرت و بینایی
فأغشینـهم فهم لایبصرون
«إغشاء» (مصدر «أغشینا») به معنای قرار دادن پرده بر چیزی است که آن را بپوشاند. در جمله «فأغشیناهم» نیز مضافی در تقدیر است; یعنی، «فأغشینا أبصارهم».
3 - لجاجت، حق ناپذیری و دوری از ایمان، موجب محرومیت از شناخت درست حقایق الهی و از دست دادن بصیرت و بینایی
فهم لایؤمنون ... فأغشینـهم فهم لایبصرون
4 - «عن أبی جعفر(ع) فی قوله «و جعلنا من بین أیدیهم سدّاً و من خلفهم سدّاً فأغشیناهم» یقول: فأعمیناهم «فهم لایبصرون» الهدی...;(1)
از امام باقر(ع) درباره قول خدا «...فأغشیناهم» روایت شده: که خدا می فرماید: آنان را کور کردیم، پس نور هدایت را نمی بینند...».
ایمان
آثار اعراض از ایمان 3
بصیرت
عوامل محرومیت از بصیرت 3; فاقدان بصیرت 2، 4
تشبیهات قرآن
تشبیه اهل عذاب 1; تشبیه به کور 1; تشبیه کافران 1
حق
آثار حق ناپذیری 3; محرومیت حق ناپذیران 2
دین
عوامل محرومیت از فهم دین 3
روایت 4
شناخت
آفات شناخت 3
قرآن
تشبیهات قرآن 1
کافران
کوری کافران حق ناپذیر 4; محرومیت کافران 2
لجاجت
آثار لجاجت 3
مشرکان
کوری مشرکان حق ناپذیر 4; محرومیت مشرکان 2
پی نوشت ها :
1. تفسیر قمی، ج 2، ص 212; نورالثقلین، ج 4، ص 376، ح 19.