تفسیر آیات قرآن کریم- سوره نوح – آیه 21 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی
قَالَ نُوحٌ رَّبِّ إِنَّهُمْ عَصَوْنِی وَاتَّبَعُوا مَن لَّمْ یَزدْهُ مَالُهُ وَوَلَدُهُ إِلَّا خَسَارًا
نوح گفت: پروردگارا! همانا آنان مرا نافرمانی کردند و از کسی پیروی نمودند که مال و فرزندش جز بر خسارتش نیفزود.
1 - قوم نوح، از فرمان های آن حضرت سرپیچی می کردند.
قال نوح ربّ إنّهم عصونی
2 - شکوه حضرت نوح(ع)، به درگاه الهی از نافرمانی قومش
قال نوح ربّ إنّهم عصونی
3 - قوم نوح، مردمی عصیانگر و حق ناپذیر
قال نوح ربّ إنّهم عصونی
برداشت یاد شده، با توجه به این نکته است که شکوائیه نوح(ع) از عصیان قوم خود، پس از دعوت و موعظه طولانی آنان بوده است.
4 - اطاعت از فرمان های پیامبران واجب است.
قال نوح ربّ إنّهم عصونی
5 - قوم نوح، از نظر فرهنگی و دینی، تحت تأثیر صاحبان زر و زور و پیرو آنان بودند.
و اتّبعوا من لم یزده ماله و ولده إلاّ خسارًا
برداشت یاد شده با توجه به این نکته است که «مال» مظهر زر و قدرت اقتصادی و «ولد» نماد زور و قدرت سیاسی است که از کثرت نفرات نشأت می گیرد.
6 - قدرت سیاسی و اقتصادی گروهی، موجب پیروی و تأثیرپذیری قوم نوح از آنان شد.
و اتّبعوا من لم یزده ماله و ولده إلاّ خسارًا
7 - وجود قشری ثروتمند و قدرت مند (صاحبان مال و فرزند بسیار)، در میان قوم نوح
و اتّبعوا من لم یزده ماله و ولده إلاّ خسارًا
8 - صاحبان زر و زور، عامل اصلی گمراهی و کفر قوم نوح بودند.
و اتّبعوا من لم یزده ماله و ولده إلاّ خسارًا
9 - قدرت سیاسی و اقتصادی، زمینه ساز کفر و حق ناپذیری
و اتّبعوا من لم یزده ماله و ولده إلاّ خسارًا
10 - ثروت و قدرت بدون ایمان، سعادت بخش و سودمند به حال بشر نیست; بلکه موجب خسارت و بدبختی است.
و اتّبعوا من لم یزده ماله و ولده إلاّ خسارًا
11 - ثروت و قدرت، خود به خود، ناپسند نیست; بلکه می توان آن را در جهت سعادت و بهروزی انسان به کار برد.
و اتّبعوا من لم یزده ماله و ولده إلاّ خسارًا
برداشت یاد شده با توجه به آمدن تعبیر «خسارت» درباره مال و فرزندان بسیار است; زیرا خسارت در جایی به کار می رود که توقع سودهی از آنجا می رود (مانند خسارت تاجر و کاسب).
12 - قدرت اقتصادی و سیاسی صاحبان زر و زور در عصر نوح(ع)، در خدمت کفر و شرک و علیه دعوت توحیدی آن حضرت بود.
قال نوح ربّ إنّهم عصونی و اتّبعوا من لم یزده ماله وولده إلاّ خسارًا
13 - قدرت اقتصادی و سیاسی صاحبان زر و زور در عصر نوح(ع)، نتیجه ای جز خسارت و بدبختی برای آنان در برنداشت.
من لم یزده ماله و ولده إلاّ خسارًا
14 - قدرت اقتصادی، دارای نقشی فزون تر از قدرت سیاسی در لغزیدن انسان به ورطه سقوط و بی دینی *
من لم یزده ماله و ولده إلاّ خسارًا
تقدیم ذکری «ماله» بر «ولده»، ممکن است اشاره به برداشت یاد شده باشد.
15 - پیامبران، در قطب مخالف صاحبان زر و زور
قال نوح ربّ إنّهم عصونی و اتّبعوا من لم یزده ماله و ولده إلاّ خسارًا
احکام 4
اطاعت
احکام اطاعت از انبیا 4
اقتصاد
آثار قدرت اقتصادی 6، 9، 14
انبیا
نقش انبیا 15
ایمان
آثار ایمان 10
ثروت
آثار ثروت 10; حقیقت ثروت 11; نقش ثروت 11
ثروتمندان
پیروی از ثروتمندان 5; مخالفان ثروتمندان 15
حق
زمینه حق ناپذیری 9
دین
آسیب شناسی دینی 9
زیان
عوامل زیان 10
سعادت
زمینه سعادت 11
سیاست
آثار قدرت سیاسی 6، 9، 14
شرک
حامیان شرک در دوران نوح(ع) 12
شقاوت
عوامل شقاوت 10
عصیان
عصیان از نوح(ع) 1
قدرت
آثار قدرت 10; حقیقت قدرت 11; نقش قدرت 11
قدرتمندان
پیروی از قدرتمندان 5; مخالفان قدرتمندان 15
قوم نوح
آثار قدرت اقتصادی قوم نوح 13; آثار قدرت سیاسی قوم نوح 13; تاریخ قوم نوح 1، 12، 13; تأثیرپذیری قوم نوح 5; ثروتمندان قوم نوح 7; حق ناپذیری قوم نوح 3; زمینه تأثیرپذیری قوم نوح 6; زمینه زیانکاری قوم نوح 13; زیانکاری ثروتمندان قوم نوح 13; زیانکاری قدرتمندان قوم نوح 13; طبقات اجتماعی قوم نوح 7; عصیان قوم نوح 1، 3; عوامل کفر قوم نوح 8; عوامل گمراهی قوم نوح 8; قدرت اقتصادی قوم نوح 12; قدرت سیاسی قوم نوح12; قدرتمندان قوم نوح 7; گلایه از قوم نوح 2; نقش ثروتمندان قوم نوح 5، 8; نقش قدرتمندان قوم نوح 5، 8
کفر
حامیان کفر در دوران نوح(ع) 12; زمینه کفر 9
لغزش
زمینه لغزش 14
نوح(ع)
قصه نوح(ع) 2; گلایه نوح(ع) 2
واجبات 4
تصاویر ضمیمه
