تفسیر آیات قرآن کریم – سوره مؤمنون – آیه 50 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی
وَجَعَلْنَا ابْنَ مَرْیَمَ وَأُمَّهُ آیَةً وَآوَیْنَاهُمَا إِلَی رَبْوَةٍ ذَاتِ قَرَارٍ وَمَعِینٍ
و پسر مریم و مادرش را آیتی [بزرگ] قرار دادیم و آن دو را در زمینی بلند که دارای محلّی برای استقرار و آبی روان بود، جای دادیم.
1 - حضرت عیسی و مادرش مریم(ع)، نشانه ای الهی برای امت پس از حضرت موسی(ع)
ثمّ أرسلنا موسی ... و جعلنا ابن مریم و أُمّه ءایة
2 - تولد عیسی از مریم بدون پدر، معجزه بزرگ الهی بود.
و جعلنا ابن مریم و أُمّه ءایة
نکره آمدن «آیة» برای تفخیم است و آن به معنای نشانه ای بزرگ می باشد.
3 - رشد و تربیت عیسی(ع)، در کنار مادر و تحت نظارت خداوند
و ءاوینـهما إلی ربوة
4 - نقل مکان کردن مریم به همراه نوزادش (عیسی)، به محلی دیگر غیر از زادگاه او
و ءاوینـهما إلی ربوة
«إیواء» (مصدر «آوینا») به معنای امکان و جای دادن است. «ربوة» نیز به تپه و هر زمین بلند گفته می شود. «ذات قرار» (مرادف «مستقر») به معنای جای زیست است و «معین» به آبی که بر روی زمین جاری باشد، گفته می شود.
5 - استقرار مریم و نوزادش (عیسی)، در سرزمینی بلند، آرام و دارای آبی روان
و ءاوینـهما إلی ربوة ذات قرار و معین
6 - مناطق مرتفع زمین، دارای ارزش برتر برای زیست
و ءاوینـهما إلی ربوة
برداشت فوق، بدان احتمال است که «ربوة» به ارزش مناطق مرتفع اشاره داشته باشد، نه صرف یک گزارش تاریخی.
7 - مطلوبیت برخورداری از امکانات و آسایش زندگی
و ءاوینـهما إلی ربوة ذات قرار و معین
8 - مطلوبیت زندگی در سرزمین های خوش آب و هوا
و ءاوینـهما إلی ربوة ذات قرار و معین
9 - توجه ادیان الهی، به امکانات رفاهی و آسایش در زندگی دنیوی
و ءاوینـهما إلی ربوة ذات قرار و معین
10 - برخورداری حضرت عیسی و مریم(ع)، از امکانات و آسایش زندگی
و ءاوینـهما إلی ربوة ذات قرار و معین
11 - رهبانیت، بدعت پیروان عیسی و انحراف از سیره آن حضرت بود.
و ءاوینـهما إلی ربوة ذات قرار و معین
این که مکان زندگی عیسی و مادرش، همراه با امکانات و وسایل آسایش و در سرزمین خوش آب و هوا بود، می تواند اشاره به این مطلب باشد که زندگی رهبانی پیروان آن حضرت، انحراف از سیره او و بدعت در دین او بود.
12 - «عن أبی جعفر(ع) قال: قال أمیرالمؤمنین(ع) فی قول اللّه عزّوجلّ «و آویناهما إلی ربوة ذات قرار و معین» قال الربوة الکوفة و القرار المسجد و المعین الفرات;
از امام باقر(ع) روایت شده است که امیرالمؤمنین(ع) درباره سخن خدای ـ عزّوجلّ ـ «و آویناهما إلی ربوة ذات قرار و معین» فرمود: مراد از «ربوة» کوفه و «قرار» مسجد [کوفه] و «معین» فرات است». 1ـ معانی الأخبار، ص 373، ح 1; بحارالأنوار، ج 14، ص 239، ح 18.
13 - «عن النبی(ص) انّه تلا هـذه الآیة «و آویناهما إلی ربوة ذات قرار و معین» ... قال: هی بالشام بأرض یقال لها الغوطة، مدینة یقال لها دمشق هی خیر مدن الشام;
از رسول خدا(ص) روایت شده که آن حضرت آیه «و آویناهما إلی ربوة ذات قرار و معین» را قرائت کرد و فرمود: این (ربوه) در شام است در سرزمینی بنام غوطه. آن شهری است به نام دمشق که بهترین شهرهای شام است». 1ـ الدرالمنثور، ج 6، ص 101.
آسایش
ارزش آسایش 7; اهمیت آسایش دنیوی 9
ادیان
تعالیم ادیان 9
امکانات مادی
ارزش امکانات مادی 7
بنی اسرائیل
آیات خدا در بنی اسرائیل 1
خدا
نظارت خدا 3
دمشق
شهر دمشق 13
دین
دین و عینیت 9
رفاه
اهمیت رفاه 9
روایت 12، 13
رود فرات 12
رهبانیت
انحراف رهبانیت 11
سرزمینها
زندگی در سرزمینها ی خوش آب و هوا 8; زندگی در سرزمینها ی کوهستانی 6
عیسی(ع)
آسایش دنیوی عیسی(ع) 10; امکانات مادی عیسی(ع) 10; تربیت عیسی(ع) 3; عیسی(ع) از آیات خدا 1; فضایل عیسی(ع) 2; قصه عیسی(ع) 4، 5، 10; معجزه ولادت عیسی(ع) 2; مکان استقرار عیسی(ع) 5، 12، 13; نقل مکان عیسی(ع) 4
مریم(ع)
آسایش دنیوی مریم(ع) 10; امکانات مادی مریم(ع) 10; قصه مریم(ع) 4، 5، 10; مریم(ع) از آیات خدا 1; مکان استقرار مریم(ع) 5، 12، 13; نقش مریم(ع) 3; نقل مکان مریم(ع) 4
مسجد کوفه 12
مسیحیان
بدعتگذاری مسیحیان 11; رهبانیت در مسیحیان 11; گمراهی مسیحیان 11
مسیحیت
تاریخ مسیحیت 11