فَإِنِ اسْتَکْبَرُوا فَالَّذینَ عِندَ رَبِّکَ یُسَبِّحُونَ لَهُ باللَّیْلِ وَالنَّهَارِ وَهُمْ لَا یَسْأَمُونَ
س اگر [از پذیرش این دستور] تکبّر ورزیدند [باکی نیست زیرا] آنان که در پیشگاه پروردگارت هستند (فرشتگان) شب و روز او را [از هر نقصی ]تنزیه می کنند و خسته نمی شوند.
1 - استکبار و سرپیچی از عبادت خدا، بی تأثیر در ساحت کبریایی او
فإن استکبروا فالذین عند ربّک یسبّحون له
2 - بی نیازی مطلق خداوند، از عبادت انسان ها
فإن استکبروا فالذین عند ربّک یسبّحون له
3 - سرپیچی از سجده و عبادت آفریدگار جهان، نمونه بارز استکبار است.
و اسجدوا للّه ... فإن استکبروا
4 - فرشتگان و بندگان مخلص حق، در شب و روز همواره تسبیح گوی خداوند هستند.
فالذین عند ربّک یسبّحون له بالّیل و النهار
تعبیر «بالّیل و النهار» کنایه از استمرار و تداوم است.
5 - اخلاص کامل فرشتگان، در تسبیح و عبادت خداوند
فالذین عند ربّک یسبّحون له بالّیل و النّهار
از این که به جای «یسبّحونه»، عبارت «یسبّحون له» آمده و «لام» برای اختصاص می باشد، مطلب بالا قابل برداشت است.
6 - فرشتگان و بندگان مخلص خدا، در تسبیح و عبادت او خستگی ناپذیراند.
فالذین عند ربّک یسبّحون له ... و هم لایسئمون
«السّامة» (مصدر «لایسئمون») به معنای خستگی و ملالت از ادامه کار است.
7 - درجات متفاوت فرشتگان، به مقدار عبادت آنان برای پروردگار است.
فالذین عند ربّک یسبّحون له بالّیل و النّهار
برداشت یاد شده بر این مبنا است که «عند ربّک» اشاره به برخی از فرشتگان داشته باشد که از مقام قرب و حضور برخورداراند.
8 - تسبیح و تنزیه مستمر خداوند، والاترین مرتبه عبودیت و بندگی است.
فإن استکبروا فالذین عند ربّک یسبّحون له بالّیل و النّهار
خداوند در برابر استکبار مشرکان از عبادت او، به بیان عبادت مستمر و مداوم فرشتگان می پردازد. از این مطلب فهمیده می شود که استمرار و تداوم تسبیح و تنزیه، بالاترین مرتبه بندگی است.
9 - تأثیر قرب به خداوند، در علاقه و شیفتگی انسان به عبادت او
فالذین عند ربّک یسبّحون له بالّیل و النهار
«عند ربّک» اشعار به قرب دارد. استمرار و تداوم عبادت به فرشتگان مقرب نسبت داده شده است. بنابر این می توان چنین استنباط کرد که درجات عبادت و پرستش ـ که نماد شیفتگی به خداوند است ـ به درجات تقرب انسان بستگی دارد.
10 - اخلاص در تسبیح و عبادت، امری شایسته و ارزشمند است.
فالذین عند ربّک یسبّحون له
از آمدن عبارت «یسبّحون له» به جای «یسبّحونه»، اخلاص فرشتگان فهمیده می شود و از این که خداوند اخلاص فرشتگان را به رخ انسان ها می کشد، مطلب بالا قابل برداشت است.
11 - نشاط در عبادت و خسته نشدن از تسبیح پروردگار، امری ستوده نزد خداوند
یسبّحون له ... و هم لا یسئمون
ارزشها: 10
استکبار:
استکبار با خدا 1; نشانه های استکبار 3
اسماوصفات:
صفات جمال 2
انسان:
عبادات انسان ها 2
بندگان خدا:
تداوم تسبیح بندگان خدا 4، 6; خستگی ناپذیری بندگان خدا 6
تسبیح:
اخلاص در تسبیح خدا 5; ارزش اخلاص در تسبیح خدا 10; اهمیت تسبیح خدا 8; تسبیح در روز 4; تسبیح در شب 4; نشاط در تسبیح خدا 11
تسبیح گویان خدا: 4
تقرب:
آثار تقرب 9
خدا:
بی نیازی خدا 2; عظمت خدا 1; مدحهای خدا 11
سجده:
سجده بر خدا 3
عبادت:
آثار عبادت خدا 7; اخلاص در عبادت خدا 5; ارزش اخلاص در عبادت 10; زمینه عبادت 9; عبادت خدا 1; نشاط در عبادت خدا 11
عبودیت:
مراتب عبودیت 8
عصیان:
عصیان از خدا 1، 3
عمل:
عمل پسندیده 10
مخلصان:
تداوم تسبیح مخلصان 4، 6; خستگی ناپذیری مخلصان 6
ملائکه:
اخلاص ملائکه 5; تداوم تسبیح ملائکه 4، 6; خستگی ناپذیری ملائکه 6; منشأ تفاوت ملائکه 7