تفسیر آیات قرآن کریم – سوره عبس– آیه 6– کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

فَأَنتَ لَهُ تَصَدَّی

تو به او می پردازی;

1 - کسانی که خود رااز پند و اندرزهای الهی بی نیاز می پندارند، شایسته بذل توجّه کامل از سوی ارشادگران و مبلّغان نیستند.

فأنت له تصدّی

متصدی کسی است که با کشیدن سر و سینه خود به بالا، در صدد دیدن چیزی برآید (لسان العرب). این تعبیر حاکی از معطوف داشتن تمام توجّه و عنایت، به سوی همنشین خود است.

2 - فرد خشمگین از حضور ابن ام مکتوم در مجلس پیامبر(ص)، تمام توجّه خود را معطوف کسی ساخته بود که خود را از فراگیری آموزه های آن مجلس بی نیاز می دانست.

أمّا من استغنی . فأنت له تصدّی

3 - بذل توجّه کامل به ارشاد کسانی که نیازی به تعالیم الهی در خود احساس نمی کنند، روشی ناپسند و مذموم است.

أمّا من استغنی . فأنت له تصدّی

آغاز سخن با ضمیر «أنت» و نیز تقدیم «له» بر «عنه» در جمله های «أنت له تصدّی» و «أنت عنه تلهّی» ـ در آیات بعد ـ ارشاد کننده را به جهت برخوردش با هر دو نوع مخاطب، نکوهش کرده است.

4 - حضور پیامبر(ص)، مانع اظهار نظر مسلمانان و پرداختن آنان به ارشاد دیگران نبود.

أمّا من استغنی . فأنت له تصدّی

برداشت بالا، با توجّه به شأن نزول و سیاق آیات استفاده شده است.

5 - عثمان بن عفان، از حاضران مجلس پیامبر(ص) در ماجرای ابن ام مکتوم و ارشاد کننده کافران مکه در عصر بعثت *

أمّا من استغنی . فأنت له تصدّی

در شأن نزول آیه شریفه از تفسیر قمی نقل شده که فرد مورد نظر از ضمیر خطاب در «أنت له تصدّی»، عثمان بوده است. او در صدد مسلمان ساختن حاضران مجلس ـ که از چهره های برجسته قریش بودند ـ برآمده بود.

6 - علاقه شدید برخی از مسلمانان عصر بعثت، به ارشاد کافران سرشناس مکه و مسلمان ساختن آنان

فأنت له تصدّی

براساس شأن نزول این آیات، افراد معروفی از قریش (نظیر ابوجهل) در مجلسی که ابن ام مکتوم وارد شد، حضور داشتند و تعبیر «من استغنی» در مورد آنان نازل شده است.

اسلام

تاریخ صدر اسلام 2، 5

تبلیغ

روش تبلیغ 3

عبدالله بن ام مکتوم

قصه عبدالله بن ام مکتوم 5; معترض به عبدالله بن ام مکتوم 2

عثمان بن عفان

تبلیغ عثمان بن عفان 5; عثمان بن عفان در مجلس محمد(ص) 5

علایق

علاقه به هدایت کافران مکه 6

کافران مکه

هدایت کافران مکه 5

مبلغان

محدوده مسؤولیت مبلغان 1

محمد(ص)

هدایت در حضور محمد(ص) 4

مسلمانان

علایق مسلمانان صدر اسلام 6

موعظه

بی نیازی از موعظه 2; سرزنش معرضان از موعظه 1

هدایت

روش هدایت 3