تفسیر آیات قرآن کریم – سوره عبس– آیه 18– کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

مِنْ أَیِّ شَیْءٍ خَلَقَهُ

او را خداوند از چه چیز آفرید؟

1 - خداوند، ترغیب کننده انسان ها به اندیشه و دقت در نخستین عنصر آفرینش خود

من أیّ شیء خلقه

2 - توجّه به ماده اولیه خلقت انسان و سیر پیدایش وی، مانع کفر به خداوند و قدرت او و زمینه ساز باور به معاد

قتل الإنسـن ماأکفره . من أیّ شیء خلقه

3 - ماده اصلی در آفرینش انسان، ماده ای پست و ناچیز بوده است.

من أیّ شیء خلقه

استفهام در این آیه، برای تحقیر است. نکره بودن کلمه «شیء» نیز به قرینه سیاق آیات ـ که مراحل تکامل انسان از مرحله نطفه تا مرحله حشر را بر می شمرد ـ مفید تحقیر است.

4 - خداوند، خالق همه انسان ها است.

قتل الإنسـن ... من أیّ شیء خلقه

فاعل «خلقه» خداوند است که سیاق آیه شریفه، از تصریح به آن بی نیاز ساخته است.

5 - توجّه انسان به مراحل آفرینش خویش به دست خداوند، بازدارنده او از کفران نعمت های الهی

ما أکفره . من أیّ شیء خلقه

در برداشت یاد شده، مراد از کفر ـ در آیه قبل ـ کفران نعمت دانسته شده است.

انسان

بی ارزشی عنصر خلقت انسان 3; خالق انسان ها 4; عنصر خلقت انسان 2

ایمان

ایمان به معاد 2; زمینه ایمان 2

تعقل

تشویق به تعقل 1; تعقل در عنصر خلقت انسان 1

خدا

تشویقهای خدا 1; خالقیت خدا 4

ذکر

آثار ذکر خالقیت خدا 5; آثار ذکر خلقت انسان 2; آثار ذکر مراحل خلقت انسان 5

کفر

موانع کفر 2

کفران

موانع کفران نعمت 5