تفسیر آیات قرآن کریم – سوره عبس– آیه 12– کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

فَمَن شَاء ذَکَرَهُ

پس هر که بخواهد آن را به خاطر بسپارد.

1 - تنها کسانی توان فراگیری معارف قرآن و به خاطر سپردن آن را دارند که طالب آن بوده و یادگیری آن را بر خود تحریم نکرده باشند.

فمن شاء ذکره

«ذکر» یعنی شناختی که در ذهن حاضر باشد(بر گرفته از مفردات راغب). و ضمیر مفعولی در «ذکره» به «تذکرة» بازمی گردد. مذکر بودن آن که آخر آیات را هماهنگ ساخته به این اعتبار است که «تذکرة» و «ذکر» به یک معناست.

2 - آشنایی با معارف قرآن، امری ضروری و مورد ترغیب از سوی خداوند

فمن شاء ذکره

3 - ابن ام مکتوم، خواهان فراگیری معارف قرآن بود.

فمن شاء ذکره

آیه شریفه تلویحاً حاضران مجلس پیامبر(ص) را به دو دسته تقسیم می کند و ـ به قرینه آیات پیشین ـ عبارت «من شاء» به ابن ام مکتوم نظر دارد.

4 - اشراف حاضر در مجلس پیامبر(ص) در ماجرای ابن ام مکتوم، بر اثر بی رغبتی خود، از آموختن و به خاطر سپردن معارف قرآن محروم بودند.

فمن شاء ذکره

5 - انسان، در انتخاب دین، دارای اختیار تکوینی است.

فمن شاء ذکره

6 - همه انسان ها، استعداد شناخت معارف قرآن را دارند.

فمن شاء ذکره

اسلام

تاریخ صدر اسلام 4

اشراف

محرومیت اشراف صدر اسلام 4

انسان

اختیار انسان 5; استعداد انسان ها 6

خدا

تشویقهای خدا 2

دین

آزادی در دین 5; زمینه تعلیم دین 6; محرومان از تعلیم دین 4

عبدالله بن ام مکتوم

خواسته های عبدالله بن ام مکتوم 3; قصه عبدالله بن ام مکتوم 4

علایق

آثار علاقه به قرآن 1

قرآن

اهمیت تعلیم قرآن 2; تشویق به تعلیم قرآن 2; تعلیم قرآن 3; زمینه تعلیم قرآن 1; زمینه حفظ قرآن 1

محمد(ص)

اشراف در مجلس محمد(ص) 4