ذَلِکَ عَالِمُ الْغَیْب وَالشَّهَادَةِ الْعَزیزُ الرَّحِیمُ
این است [خدای] دانای نهان و آشکار که عزّتمند و رحیم است.
1 - خداوند، به همه حقایق پنهان و آشکار جهان، آگاه است.
ذلک عـلم الغیب و الشهـدة
مشارالیه «ذلک» خداوندی است که از او در آیات پیش با چندین صفت یاد شده است.
2 - خداوند خالق عالم و مدبر امور آن، آگاه به غیب و شهود است.
اللّه الذی خلق السمـوت و الأرض ... یدبّر الأمر ... ذلک عـلم الغیب و الشهـدة
3 - غیب و شهود و نهان و آشکار، در پیشگاه خداوند مساوی است.
عـلم الغیب و الشهـدة
4 - نظام و قوانین حاکم بر هستی، عالمانه است.
یدبّر الأمر من السماء إلی الأرض ... ذلک عـلم الغیب و الشهـدة
بیان عالم بودن خداوند، پس از ذکر تدبیر عالم، بیان کننده این نکته است که تدبیر، براساس علم و آگاهی انجام پذیرفته است.
5 - اداره هر مجموعه، به آگاهی از آن، نیاز دارد.
یدبّر الأمر ... عـلم الغیب و الشهـدة
6 - خداوند، عزیز (شکست ناپذیر) و رحیم (دارای رحمت گسترده) است.
ذلک ... العزیز الرحیم
7 - اداره و تدبیر امور جهان، برخاسته از علم و عزت و رحمت الهی است.
یدبّر الأمر ... ذلک عـلم الغیب و الشهـدة العزیز الرحیم
8 - عزت و شکست ناپذیری خدا، آمیخته با رحمت او است.
العزیز الرحیم
9 - «عن أبی عبداللّه(ع) فی قول اللّه عزّوجلّ: «عالم الغیب و الشهادة». فقال: الغیب، ما لم یکن و الشهادة، ما قد کان;(1)
از امام صادق(ع) درباره این سخن خداوند عزّوجلّ: «عالم الغیب و الشهادة» روایت شده که گفت: غیب چیزی است که هنوز واقع نشده و شهادت، چیزی است که محقق گشته است».
آفرینش
تدبیر آفرینش 2; خالق آفرینش 2; منشأ تدبیر آفرینش 7; نظام آفرینش 4
اسماوصفات
رحیم 6; عالم الغیب و الشهاده 2؛ عزیز 6
خدا
آثار رحمت خدا 7; آثار عزت خدا 7; آثار علم خدا 7; تدبیر خدا 2، 7; خالقیت خدا 2; رحمت خدا 8; علم خدا 1، 2، 3; علم غیب خدا 1، 2، 3، 9; ویژگیهای عزت خدا 8
روایت 9
شهود
مراد از شهود 9
غیب
مراد از غیب 9
مدیریت
شرایط مدیریت 5; علم در مدیریت 5
پی نوشت ها :
1 - معانی الأخبار، ص 146، ح 1; نورالثقلین، ج 3، ص 551، ح 109.