فَفَهَّمْنَاهَا سُلَیْمَانَ وَکُلًّا آتَیْنَا حُکْمًا وَعِلْمًا وَسَخَّرْنَا مَعَ دَاوُودَ الْجِبَالَ یُسَبِّحْنَ وَالطَّیْرَ وَکُنَّا فَاعِلِینَ
پس [حکم] آن را به سلیمان فهماندیم و هر یک را حکمت و دانش دادیم و کوه ها را مسخّر کردیم که با داوود تسبیح می گفتند و [نیز ]پرندگان را، و ما کننده [این کار ]بودیم.
1- حکم و داوری سلیمان(ع) در باره خسارت مزرعه تلف شده به وسیله گوسفندان، با الهام خداوند بود.
ففهّمنـها سلیمـن
«فا» در «ففهّمنا» برای تعقیب است و ضمیر «ها» به حکومت (قضاوت) بازمی گردد; یعنی، در مشاوره و داوری داوود و سلیمان(ع) حکم واقعی را به سلیمان فهماندیم.
2- امتیاز سلیمان بر داوود(ع)، در تشخیص حکم خسارت کشتزار تلف شده
و داود و سلیمـن إذ یحکمان فی الحرث ... ففهّمنـها سلیمـن
3- حضرت سلیمان(ع)، مورد توجه و عنایت خداوند، حتی در زمان داوود(ع)
و داود و سلیمـن إذ یحکمان فی الحرث ... ففهّمنـها سلیمـن
4- داوود و سلیمان(ع)، دارای مقام قضاوت و برخوردار از علم خدا دادی
و داود و سلیمـن ... و کلاًّ ءاتینا حکمًا و علمًا
5- عهده دار شدن منصب قضا، نیازمند برخورداری از صلاحیت علمی است.
و کلاًّ ءاتینا حکمًا و علمًا
اعطای علم پس از منصب قضاوت، می تواند گویای این حقیقت باشد که قضاوت باید همراه با علم باشد; هر چند «علم» در آیه شریفه دارای معنای عام بوده و منحصر به علم قضا نیست.
6- کوه ها و پرندگان، به تسخیر الهی همراه با داوود(ع) به تسبیح خدا می پرداختند.
و سخّرنا مع داود الجبال یسبّحن و الطیر
7- طبیعت (کوه ها، پرندگان و ...) دارای نوعی شعور و آگاهی به خداوند
الجبال یسبّحن و الطیر
هم آوا شدن کوه ها و پرندگان با داوود(ع) در تسبیح خداوند، می تواند گویای حقیقت یاد شده باشد.
8- داوود(ع) برخوردار از مقام والا در پیشگاه خداوند و بهره مند از لطف ویژه او
و سخّرنا مع داود الجبال یسبّحن و الطیر
از آن جایی که خداوند، کوه ها و پرندگان را برای هم آوایی با داوود(ع) در تسبیح الهی تسخیر و رام کرد ـ با آن که همه پدیده ها در حال تسبیح او هستند ـ می تواند برداشت یاد شده را به دست آورد.
9- هم آوایی موجودات طبیعت (کوه ها، پرندگان و ...) با پیامبران در تسبیح خداوند
و سخّرنا مع داود الجبال یسبّحن والطیر و کنّا فـعلین
تعبیر «کنّا فاعلین» (ما در گذشته این کار را انجام می دادیم) برای بیان این حقیقت است که کوه ها و پرندگان تنها با داوود و سلیمان هم آوا نشدند; بلکه پیش از این نیز با پیامبران الهی هم آوا بودند.
10- هم آوایی موجودات طبیعت با پیامبران برای تسبیح خداوند، جلوه ای از قدرت الهی است.
و سخّرنا مع داود الجبال یسبّحن والطیر و کنّا فـعلین
انبیا
تسبیح انبیا 9، 10
پرندگان
تسبیح پرندگان 6، 9; شعور پرندگان 7
تسبیح
تسبیح خدا 6، 9
خدا
نشانه های قدرت خدا 10
داود(ع)
تسبیح داود(ع) 6; علم لدنی داود(ع) 4; فضایل داود(ع) 2، 3، 4، 8; قضاوت داود(ع) 2; مقامات داود(ع) 4; مقام قضاوت داود(ع) 4
سلیمان(ع)
الهام به سلیمان(ع) 1; زیان کشتزار قصه سلیمان(ع) 1; علم لدنی سلیمان(ع) 4; فضایل سلیمان(ع) 2، 3، 4; قضاوت سلیمان(ع) 2; مقامات سلیمان(ع) 4; مقام قضاوت سلیمان(ع) 4; منشأ قضاوت سلیمان(ع) 1
طبیعت
شعور طبیعت 7
قضاوت
شرایط قضاوت 5; علم در قضاوت 5
کوهها
تسبیح کوهها 6، 9; تسخیر کوهها 6; شعور کوهها 7
لطف خدا
مشمولان لطف خدا 3، 8
موجودات
تسبیح موجودات 10