تفسیر آیات قرآن کریم- سوره الرحمن – آیه 8 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

أَلَّا تَطْغَوْا فِی الْمِیزَانِ

تا در میزان تعدّی نکنید.

1 - خداوند، خواهان سرنهادن انسان به قوانین عادلانه و به حق زندگی و سرکشی نکردن از آن

ألاّتطغوا فی المیزان

2 - حاکمیت توازن بر کل ساختار جهان، درس آموز آدمیان در پایبندی به موازین و معیارهای الهی

و وضع المیزان . ألاّتطغوا فی المیزان

از ارتباط این آیه با «وضع المیزان» و نیز با آیات پیشین استفاده می شود که خداوند همه چیز را به حساب و بر اساس موازین آفرید، تا آدمی نیز از آن درس گیرد و پایبند موازین باشد.

3 - زندگی انسان ها، چونان نظام طبیعت، وابسته به رعایت موازین و معیارها

و وضع المیزان . ألاّتطغوا فی المیزان

از ارتباط این آیه با آیات پیشین استفاده می شود: چنانچه وجود موازین در نظام جهان، عامل ثبات و پایداری آن است و بی حسابی و بی قانونی به انهدام آن منتهی می شود، زندگی انسان نیز متکی به رعایت معیارها است.

4 - کتاب موزون طبیعت، راهنمای انسان در صحنه عقیده و عمل *

و وضع المیزان . ألاّتطغوا فی المیزان

برداشت یاد شده با توجه به این نکته است که خداوند، برای رهنمون ساختن انسان ها به عقیده توحیدی، نظام داری و قانون مندی خورشید، ماه و... را به آنان یادآور شده است. هم چنین حاکمیت «میزان» بر هستی را، درسی برای پایبندی عملی آنها به موازین قرار داده است.

5 - توصیه به دور نشدن از قوانین و موازین عادلانه در زندگی، برخوردار از جایگاهی ویژه در بین توصیه ها و آموزه های الهی و قرآنی

ألاّتطغوا فی المیزان

مطلب یاد شده با توجه به این نکته است که سفارش به دور نشدن از قوانین و موازین عادلانه، نخستین توصیه الهی در این سوره قرار گرفته است.

6 - همه موجودات، ناگزیر از اطاعت خداوند و تنها انسان دارای حق انتخاب آگاهانه

و النجم و الشجر یسجدان ... و وضع المیزان . ألاّتطغوا فی المیزان

خداوند، در آیات پیشین «نجم» و «شجر» را تسلیم بی چون و چرای فرمان حق شمرده و هستی را مسخر قوانین دانسته است; اما تنها از انسان می خواهد که خود با اختیار و انتخاب سر بر آستان معیارها بساید.

آفرینش

اعتدال در آفرینش 2; عبرت از قانونمندی آفرینش 2

انسان

اختیار انسان 6; ویژگیهای انسان 6

حقوق

حق انتخاب 6

خدا

توصیه های خدا 1

زندگی

اهمیت اعتدال در زندگی 5; اهمیت قانونمندی زندگی 3

طبیعت

آثار اعتدال طبیعت 4; قانونمندی طبیعت 3; نظم طبیعت 3

طغیان

اهمیت اجتناب از طغیان 1

عبرت

عوامل عبرت 2

عدالت

اهمیت عدالت 5

عقیده

زمینه تصحیح عقیده 4

عمل

زمینه اصلاح عمل 4

قرآن

تعالیم قرآن 5

موجودات

انقیاد موجودات 6; جبر موجودات 6

هدایت

عوامل هدایت 4